kolędy łacińskie

[Martinus Petrus Garrulus]

przygotowuję (na przyszły rok) "edycję krytyczną" tłumaczeń kolęd na język łaciński. jeśli będziecie widzieć gdzieś jakieś, to dajcie znać:) wszystkie strony - łącznie z tą niestety - mają tyle błędów w tych tłumaczeniach, że tego się nie da zniesć... prześlę poprawioną wersję kolęd do administracji, ale stanie się to nieprędzej niż w sobotę...

jeśli macie swoje tłumaczenia kolęd, albo propozycje ich udoskonalenia, to proszę - przesyłajcie:)

Jesus minimulus z akcentem na minimulus jest nie do zniesienia... okropne... znalazłęm lepsze tłumaczenie, ale muszę je jeszcze przepisać...

[Celtis]

może w takim razie wrzuciłbyś, póki co, wersje, które masz, tutaj? bo ja na przykład jakieś wersje kolęd mam, ale na kartkach, nie ze strony, więc nie łatwiej będzie zgłaszać wersje w oparciu o to, co masz .

[Keraunos]

Stronek jest sporo np:

http://christmas.bestlatin.net/blog/
http://www.empire.net/~bholt/latin_carols.txt

[Celtis]

a chodzi o polskie kolędy, czy kolędy w ogóle?

[Martinus Petrus Garrulus]

o kolędy ogólnie:) najbardziej polskie, ale jak są zagraniczne, to proszę podać oryginalny tytuł, poszukam nut i moze wydamy jakiś zbiorek takich łacińskich kolęd:)

oto one:

Silenti nocte
Wśród nocnej ciszy

1. Silenti nocte sonus spargitur:
Pastores state Deus nascitur!
Iter cito praeparate
In Bethlehem properate
Cum muneribus.

2. Inventus Infans in praesepio
Secunda signa dat(a) ab angelo.
Deum nat(um) adoravere
Salutando clamavere
Pleni gaudio.

3. Redemptor salve, diu cupite,
Tot longos annos desiderate!
Te prophetae atque reges
Exspectabant, at te praebes
Nobis omnibus.

(silenti nocte: Ovidius, Met, IV 84:
multa prius questi statuunt, ut nocte silenti)

Alma nox
Cicha noc

1. Alma nox, tacita nox
Omnis mundi silet vox.
Sola virgo nunc beatum
Ulnis fovet dulcem natum.
Pax tibi, Puer pax!

2. Alma nox, tacita nox,
Pie Jesu, tua vox
Amorem nobis explanat,
Nos redemptos esse clamat,
In tuo natali.

3. Alma nox, tacita nox!
Angelorum sonat vox:
Alleluia! O surgite,
Pastores huc accurrite!
Christus Deus adest.

(Alleluia! O surgite,
Pastores huc accurrite! - to jest okropne, ale nikt nie ma pomysłu, jak to przerobić... jest to co prawda przyjęte na świecie tłumaczenie, wydane w Niemczech - jest tam: omnium silet vox, O Iesu tua vox, Angei sonat vox, ale to nie pasuje do melogii i trzeba okropnie przeciągać... - książka z tym tłumaczeniem: "Stille Nacht, heilige Nacht" Geschichte und Ausbreitung eines lides, herausgegeben von Alois Schmaus und Lenz Kriss-Rettenbeck. Innsbruch-Muenchen 1967)

Nascitur cum Christus
Gdy się chrystus rodzi

1. Nascitur cum Christus et mundo apparet,
Caeca nox fulgore radiante claret.
Angeli in caelis visi
Cantat hymnum paradisi:
Gloria, gloria , gloria,
In excelsis Deo.

2. Pavidos pastores angeli hortantur,
Bethehem quam primum ut proficiscantur:
Natus enim est Salvator,
Mundi machinae Creator.
Gloria, gloria, gloria,
In excelsis Deo.

3. Spiritus caelestes caelique legati,
Quidnam faciamus, nobis revelate.
Imperiti nil pollemus,
Metu capti vix vigemus.
Glioria, gloria, gloria,
In excelsis Deo.

(tłum. prof. R. Gasiniec)

Ad stabulum, pastores
Do szopy, hej, pasterze

1. Ad stabulum, pastores,
Nam hic miraculum.
Filius Dei iacet,
Ut salvet populum.
Cantate, cives caeli,
Pastores, canite!
Regesque, adorate,
Et flentem colite!

2. En genua flectamus,
Hic noster Dominus!
Et Deum salutemus
Submissis frontibus!

Deus Paret
Bóg się rodzi

1. Deus paret, vis vilescit
Caeli Rex est denudatus
Ignis tepet, lux tabescit
Limen scit illimitatus
Princeps glori(ae) humiliatus
Immortalem mors domavit
Dei Verbum Caro factum (e)st
Et in nobis habitavit

2. Neque, caelum, terram vincis
Deus tua bon(a) abiecit
Intra plebem suam venit
Eius sortem suam fecit
Multa pro nobis est passus
Culpa nostra haec patravit
Dei Verbum Caro factum (e)st
Et in nobis habitavit

3. Tolle manum, Puer sancte,
Benedic telluri patriae,
In consilio, vita bona
Eam iuva dono gratiae.
Domum, pagos, urbes nostras
Tua manus sustentavit.
Dei Verbum Caro factum (e)st
Et in nobis habitavit.

Triumphi Regis in excelsis
Tryumfy Króla Niebieskiego

1. Triumphi Regis in excelsis
Venerunt caelis de immensis
Suscitarunt pastores
Gregis sui custodes
Cantantes, cantantes, cantantes.

2. Gloria Deo in excelsis
Pax omni homini in terris!
Natus est enim Salvator
Animarum Redemptor
Hodie, hodie, hodie!

Fratres en spectate
Bracia, patrzcie jeno!

Fratres, en, spectate!
Ignis ardet caelo!
Certe mirum quoddam
Fit sub eius velo!
Relinquamus nostrum gregem
Deum habeat custodem
Et nos in Bethlehem!

Fratres, num videtis
Stellam coruscentem?
Ad colendum natum
Deum properantem?
Gressu laeto confidenti
Accedamus huic iacenti
Nostro Salvatori!

Ad praesepe properemus
Pójdźmy wszyscy do stajenki

1. Ad praesepe properemus,
Iesum, Virginem laudemus!
Salutemus Salvatorem
Et Mariam, eius Matrem!

2. Salve, Iesu adamate,
Patriarchis expectate,
A Prophetis praenuntiate,
Populis desiderate!

3. Salve in praesepi site,
Confitemur Deum in Te,
Qui hac nocte nobis natus,
Uti homo sit salvatus.

4. Salve Iesu huc apparens,
Salve, tuo Patre nascens,
Et hac nocte homo natus,
Ex Maria procreatus.

Adeste fideles

1. Adeste, fideles, laeti, triumphantes,
Venite, Venite in Bethlehem!
Natum videte Regem Angelorum!
Venite adoremus, venite adoremus,
Venite adoremus Dominum !

2. En grege relicto humiles ad cunas
Vocati pastores adproperant.
Et nos ovanti gradu festinemus.

3. Aeterni Parentis splendorem aeternum
Velatum sub carne videbimus.
Deum Infantem pannis involutum.

Festinarunt in Bethlehem
Przybieżeli do Betlejem

1.Festinarunt in Bethlehem pastores,
Nato lyra gratiose cantantes.

Gloria in excelsis,
Gloria in excelsis,
Pax autem in terris!

2. Inclinati salutabant humiles,
Prompto corde Deum natum alacres.

3.Mira Dei annuntiabant caelites,
Numquam talia audiere mortales.

4. Mirabantur evolantes cantores,
Cogitabant, quid hoc esset, pastores.

5. Natum verum esse deum noverunt
Magna voce gavisi clamaverunt:

O stella de Bethlehem
O gwiazdo Betlejemska

1. O stella de Bethlehem,
In caelo radias.
Sic quaero te per noctem,
Tu mihi luceas !
In stabulum me ducas,
Quo Dei Filius,
De Virgin(e) Homo-Deus
Pro peccatoribus.


2. Iam stabulo non ades
In cunis positus.
Quo, Christe, contendemus,
Ubi, (e)s absconditus ?
Pergemus ante altare
Amorem alere,
Te, Christe, adorare
Amoris munere.

Magi, omnis orbis reges
Mędrcy świata, monarchowie

1.Magi, omnis orbis reges,
Quo sic properatis?
Cert(e), ut natum Redemptorem
Iesum videatis.
Puer thronum hic non habet
Neque sceptrum tenet,
Prophetia mortis eius
Mundum totum implet.

2. Reges mundi, cum saevitia
Infans iam vexatur.
Fama tristis: En Herodes
Natum insectatur.
Magi tendunt in Bethlehem,
Fama non turbantur,
Stella monstrat Salvatorem,
Firma spe laetantur.

In oriente sidus
Jakaż to gwiazda świeci na wschodzie

1. In oriente sidus refulget,
Sidus recentis nominis.
Magi proclamant: Popul(e), exulta,
Sidus salutis hominis!
Currunt Monarchae stellam sequentes
Et post Monarchas populus.
Stella radiante Salvator mundi
In terris est annuntiatus.

2. Ille ut esset nobis exemplar
Amoris atque victimae,
Secundum Dei arcana fata
Natus in summ(a) egestate.
Stramento vili caput reclinat,
Ut signum palam martyris.
Quae mundo vitam datura novam,
Latura praemium victoris.

A "Iesus minimulus" kategorycznie zabraniam śpiewać w takiej wersji będzie nowa, lepsza wersja:)

Silentio noctis już się utarło, ale Ovidiusz daje nam cos łacińskiego, klaszycznego, miast tego silentio noctis:)

[Celtis]

Alma nox
Cicha noc

1. Alma nox, tacita nox
Omnis mundi silet vox.
Sola virgo nunc beatum
Ulnis fovet dulcem natum.
Pax tibi, Puer pax!

2. Alma nox, tacita nox,
Pie Jesu, tua vox
Amorem nobis explanat,
Nos redemptos esse clamat,
In tuo natali.

3. Alma nox, tacita nox!
Angelorum sonat vox:
Alleluia! O surgite,
Pastores huc accurrite!
Christus Deus adest.

(Alleluia! O surgite,
Pastores huc accurrite! - to jest okropne, ale nikt nie ma pomysłu, jak to przerobić... jest to co prawda przyjęte na świecie tłumaczenie, wydane w Niemczech - jest tam: omnium silet vox, O Iesu tua vox, Angei sonat vox, ale to nie pasuje do melogii i trzeba okropnie przeciągać... - książka z tym tłumaczeniem: "Stille Nacht, heilige Nacht" Geschichte und Ausbreitung eines lides, herausgegeben von Alois Schmaus und Lenz Kriss-Rettenbeck. Innsbruch-Muenchen 1967)

"Cicha noc" ma pod względem łacińskich tłumaczeń kompletnie przechlapane, niestety :>

Nascitur cum Christus
Gdy się chrystus rodzi

1. Nascitur cum Christus et mundo apparet,
Caeca nox fulgore radiante claret.
Angeli in caelis visi
Cantat hymnum paradisi:
Gloria, gloria , gloria,
In excelsis Deo.

2. Pavidos pastores angeli hortantur,
Bethehem quam primum ut proficiscantur:
Natus enim est Salvator,
Mundi machinae Creator.
Gloria, gloria, gloria,
In excelsis Deo.

3. Spiritus caelestes caelique legati,
Quidnam faciamus, nobis revelate.
Imperiti nil pollemus,
Metu capti vix vigemus.
Glioria, gloria, gloria,
In excelsis Deo.

(tłum. prof. R. Gasiniec)

ja mam jeszcze jedną zwrotkę (autor mi nie znany):

“Bethlehem adite, ubi (e)st Infans natus,
Pannis involutus, stabulo locatus;
Deum parvum adorate,
Per quem curae sunt levatae”.
Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo!

Ad praesepe properemus
Pójdźmy wszyscy do stajenki

muszę poszukać, gdzie mam ten tekst, ale brzmi trochę inaczej miejscami.

Adeste fideles

do tego jest chyba 7 zwrotek?

Magi, omnis orbis reges
Mędrcy świata, monarchowie

jest jeszcze inne tłumaczenie oprócz tego, j.w. - jak tylko znajdę w papierach...

Silentio noctis już się utarło, ale Ovidiusz daje nam cos łacińskiego, klaszycznego, miast tego silentio noctis:)

chwalebny zamiar, ciekawe, jak pójdzie rozpowszechnianie

dorzucam jeszcze:

Hodie Bethlehem
Dzisiaj w Beltejem

1. Hodie Bethlehem, hodie Bethlehem
Gaudio personat:
Maria Virgo, Maria Virgo
Mundo natum donat.

Christus est natus, homo levatus,
Angeli cantant, Reges salutant,
Pastoresque orant, pecora adorant,
Mira, mira nuntiantur.

2. Maria Virgo, Maria Virgo
Natum amplexatur,
Et Ioseph sanctus, et Ioseph sanctus
Illum admiratur.


Misellum silens
Mizerna cicha

1. Misellum, silens stabulum vile
Gloria caeli plenum,
En dormientem in te videmus
Infantum serenum.

2. Angeli super te constiterunt,
Adorant inclinati,
Com(a) aurescentes, alis fulgentes,
Iride colorati.

3. Ecce egentes gregem pascentes
Salutant Redemptorem,
Spe inspirati, salute freti
Adorant Salvatorem.

4. Eia, plebei, hospites Dei,
Iam finis orbitati,
Se ipsum donat, in caelis gloriae
Pax bene voluntati.

jeżeli znajdę te nieszczęsne kartki, będzie następny rzut, bo tam jest jeszcze dużo .

[Aenaeas]

Jak dopadnę mój zeszyt (aktualnie jestem w szkole...), to przepiszę coś, chyba mam jeszcze coś, czego nie ma... Brakowało mi "Hodie Bethelhem", fajnie, że jest...

Ja w zeszłym roku śpiewałem na lekcjach z klasą "Iesus minimulus" i było OK... Co jest nie tak?...

[Martinus Petrus Garrulus]

super, tamta zwrotka do nascitur cum Christus jest dobra:)

mam Hodie Bethlehem i Misellum silens... i wiele innych, ale wrzuciłem tu tylko te poprawione:)

co do HODIE BETHLEHEM... okropne:
do melodii każą czytać: ho-dje a my wiemy, ze to ho-di-e poza tym: personat a my wiemy, ze akcent na personat... wstrętne... ZGROZA!!!

ogłaszam konkurs na tłumaczenia:)

[Celtis]

cóż, kolędom zdarza się gwałcić akcenty...

Martine, to może napisz, jakimi tekstami dysponujesz, bo znalazłam te moje (niestety, lepszej wersji "Mędrców świata" tam nie ma:/) i mogę przepisać w wolnej chwili (ha, ha), tylko dobrze by było wiedzieć, których nie trzeba .

apel: jeżeli ktoś z warszawskiego IFK przypadkiem ma tę wersję kolęd sprzed paru lat, w której byli też "Mędrcy" w tłumaczeniu prof. Szymańskiego, to niech się litościwie podzieli!

[Aenaeas]

cóż, kolędom zdarza się gwałcić akcenty...

Taaak... Piosenki (w tym kolędy) nic sobie z akcentów nie robią, i często trzeba przedłużać, skracać i w ogóle śpiewać inaczej...

[Irene]

Festinarunt in Bethlehem
Przybieżeli do Betlejem

1.Festinarunt in Bethlehem pastores,
Nato lyra gratiose cantantes.

Gloria in excelsis,
Gloria in excelsis,
Pax autem in terris!

Znalazłam w notatkach trochę lepszą wersję pierwszej zwrotki:

Festinarunt ad Bethlehem pastores,
Exsultantes Nat(o) in lyra cantores.
Gloria in excelsis, gloria in excelsis.
Atque pax in terris.

Poza tym znalazłam w notatkach:
Dormi iam, mi Jesu
Lulajże, Jezuniu

1. Dormi iam, mi Jesu, mea gemmula,
Dormite, amata oscula mea.
Dormi iam, mi Jesu, dormi suaviter
Et tu illum flentem permulce, Mater!

2. Comprime iam fessas fletu palpebras,
Singultu collapsa labra occludas.
Dormi iam, mi Jesu, dormi suaviter
Et tu illum flentem permulce, Mater!

3. Dormi iam, venuste noster Angele,
Dormi, peramate mundi floscule!
Dormi iam, mi Jesu, dormi suaviter
Et tu illum flentem permulce, Mater!

[Martinus Petrus Garrulus]

ta wersja nie wydaje mi się lepsza - cantores z tą lirą to moim zdaniem dziwne połączenie...

Lulajże... gemula, oscula etc... jako paroxytona to zgroza... znam to tłumaczenie, ale jest ono straszne...

[Theodoksja]

Dodam tylko, że masę polskich kolęd przetłumaczył na łacinę krakowski jezuita Czesław Michalunio, a nawet jakoś niedawno ukazały się drukiem. Zresztą chyba większość Waszych propozycji jest właśnie stamtąd?

[Martinus Petrus Garrulus]

mam tę ksiązeczkę, ma tytuł: laude frequenta vigili... ale one są OKROPNE!!! jak mozna mówić: gra-cja, zamiast gra-ti-a albo gra-ci-a... a on takie tłumaczenia proponuje...

[Celtis]

moje są z prastarych kserówek krążących po naszych wigiliach instytutowych