odmiana rzeczownika z liczebnikiem

Problemy gramatyczne i ich rozwiązania.
zuza.k
Peregrinus
Posty: 1
Rejestracja: wt 02 gru 2014, 11:17

odmiana rzeczownika z liczebnikiem

Post autor: zuza.k »

Witam, czy ktoś mógłby mi wyjaśnić (lub podesłać jakieś źródło informacji), w jaki sposób należy odmieniać rzeczownik występujący z liczebnikiem?

Konkretnie borykam się nieustannie z odmianą słowa marca (grzywna) w różnych kombinacjach np.
100 marc... solvit
2 marc... obligavit se soluturum
reservando 3 marc...
pro 15 marc...
20 minus 1 marc...

Nie chodzi mi jednak tylko o te konkretne przykłady, ale bardzo zależy mi na zrozumieniu zasad, jak należy odmieniać taki rzeczownik przy liczebnikach. Szczególnie trudno mi rozróżnić, czy powinno być marcarum czy marcas (lub jeszcze inaczej?) w sytuacji, gdy dana kwota jest dopełnieniem w zdaniu (jak w 2 pierwszych przykładach).
lepus
Civis Latinus
Posty: 48
Rejestracja: sob 09 kwie 2011, 12:36

Re: odmiana rzeczownika z liczebnikiem

Post autor: lepus »

Liczebnik główny zachowuje się jak przymiotnik, na ogół nieodmienny, ale jeśli się odmienia, to zgadza się z określanym rzeczownikiem co do liczby, rodzaju i przypadka. Dotyczy to liczebników: unus, duo, tres oraz wielokrotności setek (ducenti, trecenti...). Mille (1000) w liczbie pojedynczej jest nieodmiennym przymiotnikiem (mille equi = tysiąc koni, cum mille equis = z tysiącem koni), w mnogiej natomiast - uwaga, wyjątek! - przejmuje składniową funkcję rzeczownika, a sam "właściwy" rzeczownik musi wystąpić w dopełniaczu l. mn., podobnie jak w języku polskim: cum tribus milibus (Abl.) militum (Gen.) venit = z trzema tysiącami (narzędnik) żołnierzy (dopełniacz) przybywa.

Żeby nasz własny język, o wiele bardziej skomplikowany pod tym względem, nie utrudniał sprawy, najlepiej na chwilę zapomnieć o liczebniku i ustalić właściwą postać rzeczownika w zależności od czasownika, przyimka itp. Następnie dodać liczebnik w zgodzie z rzeczownikiem. Z wyjątkiem tysięcy w liczbie mnogiej (patrz powyżej). Wtedy zaczynamy od milia, traktując ten wyraz jak rzeczownik, i dodajemy "właściwy" rzeczownik w Gen. pl.
Awatar użytkownika
Gavantius
Tribunus militum
Posty: 151
Rejestracja: pt 11 sty 2008, 18:16

Re: odmiana rzeczownika z liczebnikiem

Post autor: Gavantius »

Otwarte pozostaje pytanie: jak postępować przy edycji źródeł historycznych, jeśli zauważymy, że pewien skryba kalkując język polski (genetiw zamiast ablatiwu) rozwija np. "pro quindecim marcarum" zamiast "pro quindecim marcis"? Jak wówczas rozwijać jego skrót "marc." w pozostałej części dokumentu? Ja w takich wypadkach wybieram jednak rozwinięcie "marcarum", opatrując je stosownym wykrzyknikiem.

Można wiedzieć (na PW), nad jakimi księgami Koleżanka pracuje?
ODPOWIEDZ