Tłumaczenie określenia "Samiec Alfa"

[Piotr_B]

Witam serdecznie,

czy ktoś mógłby mi pomóc w przetłumaczeniu określenia "samiec alfa" ?

Co prawda sprawdziłem, iż samiec to "mas" a wiadomo, że alfa to "alpha", jednak nie mogę nigdzie znalezć tego określenia jako związku słów. Co za tym idzie nie mam pewności, czy przypadkiem w łacinie nie występuje taki związek frazeologiczny, który brzmi zupełnie inaczej aniżeli zwykłe połączenie tych dwóch słów.

Z góry dziękuję za pomoc!

Pozdrawiam,
Piotr

[A_Kornel]

Niestety rzymianie nie znali określenia "Samiec Alfa"
Obawiam się że sformułowanie princeps mas byłoby niedorzeczne i niedokładne.
Może Apex mas? sam nie wiem.

Prędzej skłaniałbym się do użycia greki:
ἀρρενικός ὕπατος - arrenikos upatos nadrzędny samiec, dominujący samiec

Najlepiej aby w tej kwestii wypowiedzieli się Panowie Lisek i Fluwiusz.
Pozdrawiam

[Alopex Lagopus]

Hmm...
ja wrócę do starej tradycji i spytam: cóż ów "samiec alfa", którego próbujemy przełożyć na łacinę, miałby w swojej definicji zawierać? - o ile dobrze się orientuję pojęcie to jest dosyć rozległe, a dodatkowo w odniesieniu do różnych kontekstów można je odczytywać inaczej...

Np. gdyby brać tu pod uwagę literalne znaczenie - związane z "pierwszym z watahy wilków" - należałoby zbudować coś w rodzaju [/i]primus (princeps) luporum[/i] / primus gregis i jeszcze kilka możliwości. Gdyby zaś odnieść to do ludzi - pojawia się znowu gro kombinacji leksykalnych, które nie całkiem się z tym pokrywają (np. magister).
Hmm... moim zdaniem akurat mas (np. w syntagmie princeps marum) miałoby tutaj zastosowanie, jeżeli interesuje nas inne znaczenie - takie, jakie się popularnie temu zwrotowi przydaje. To jest słowo związane z samym "pierwiastkiem męskości" (stąd oznacza też rodzaj męski w gramatyce) - "samiec" (opozycja: femina) - najlepiej widać to w tych miejscach, kiedy pisarze zestawiają te słowa obok siebie pisząc naukowo o związkach pomiędzy osobnikami płci męskiej a osobniczkami płci odmiennej (szczegóły w X ks. HN Pliniusza Starszego )
Z innymi pomysłami wstrzymam się do czasu uzyskania ujednoznacznienia.

Kornelu, nie zgodzę się, co do apex - to jest dosł. "czapeczka", od której kształtu (spiczastego) zleksykalizowało się "szczyt" i wszystko, co podobne. Ale do przewodnictwa raczej bym tego nie odnosił...

Jeśli chodzi o grekę... nie jestem specjalistą w tej dziedzinie (zwłaszcza w stylistyce), ale mimo wszystko zrezygnowałbym z przymiotnika na korzyść rzeczownika (który swoją drogą także w pewnych kontekstach służyć jako przymiotnik) i ułożył konstrukcję w stylu:
ἄρσην ὁ πρῶτος.
(oczywiście poruszam się cały czas w obrębie pola: "pierwszy z samców w obrębie grupy")

Co sądzicie, Panowie?

[Piotr_B]

Witam,

bardzo dziękuję za udzielone podpowiedzi. Co do doprecyzowania owego terminu, na którym mi zależy, to pytam, o odniesienie ludzkie. Czyli pierwszy mężczyzna z grupy (mężczyzn).

Nie pytam o pierwotne "wilcze" znaczenie- bardzo przepraszam za niedoprecyzowanie z samego początku.

Z góry dziękuję za dalsze rozważania, które z pewnością doprowadzą do jakichś wspólnych konkluzji

Pozdrawiam

[Alopex Lagopus]

Hmm... wobec tego ja obstawałbym przy princeps marum - dla swojej wersji dodam jeszcze jeden argument, który mi przyszedł w trakcie rozmyślać: otóż etymologicznie princeps to jest ten, który zajmuje "najważniejsze miejsce"(primum capit).

Poza tym, przynajmniej w moim odczuciu, ma ono taki "wywyższający" charakter. Oczywiście nei w każdym kontekście...

Co powie Kornel?

[A_Kornel]

Cóż mogę powiedzieć.... princeps marum mie się podoba

Powiem tobie Lisku, że przez chwilę chodziło mi po głowie primus inter mares (pierwszy wśród mężczyzn - w znaczeniu, najlepszy), ale z tego co widzę mógłbym postawić znak równości mędzy princeps marum oraz primus inter mares

Powiem tobie szczerze, że przypomniała mi się również taka kompozycja: sine paribus/ paribus carens
(ponieważ z tego co przeczytałem na wikipedii "samiec alfa" to ten który nie ma sobie równych, tzn. żaden z innych członków watachy nie odważy mu się przeciwstawić lub podważyć jego władzy

[Piotr_B]

Witam,

bardzo dziękuję za pomoc. Określenie princeps marum wydaje się być rzeczywiście najodpowiedniejsze.

Raz jeszcze dziękuję i pozdrawiam.