De plebeiis a patriciis vexatis

[GwiazdkaNadia]

Tekst pochodzi z podręcznika Jurewicz-Winniczuk-Żuławska, strona 61. Próbę podjęłam, raczej przegrałam.
Czy to możliwe, żeby w jednym, spójnym tekście występowały jednocześnie w takim układzie różne tryby i czasy? Pomijając już fragment "Romam remigrare in animo non habent" który wyszedł mi, cóż, komicznie. Proszę o korektę i komentarz.


De plebeiis a patriciis vexatis
O plebejuszach dręczonych przez patrycjuszy
Plebejusze dręczeni przez patrycjuszy będą opuszczali Rzym i zajmowali Świętą Górę. Poseł patrycjuszy z Rzymu będzie wysłany do plebejuszy albowiem pomocy ich potrzebują; plebejusze jednak nie będą słuchali posła, do Rzymu powracać w życiu nie mają zamiaru. Wreszcie przez Meneniusza Agryppę, męża wymownego i ukochanego przez lud, napomniani, do Rzymu powrócili. Od tego czasu trybuna trybun broni plebejuszy przed krzywdą od patrycjuszy.

[Bartholomeaus]

Dosłownie w tekście mamy właściwie tylko czas teraźniejszy (poza końcowym "potĕrant" - mogli), więc będzie on brzmiał mniej więcej tak:

"Plebejusze dręczeni przez patrycjuszy opuszczają Rzym i zajmują Świętą Górę. Patrycjusze wysyłają posłów z Rzymu do plebejuszy, albowiem potrzebują ich pomocy; jednak plebejusze nie słuchają posłów, nie zamierzają wracać do Rzymu. Wreszcie upomnieni przez Meneniusza Agryppę, męża wymownego i kochanego przez lud, wracają do Rzymu. Od tamtej pory trybuni mogli bronić plebejuszy przed krzywdą ze strony patrycjuszy."

Jednak w języku łacińskim dopuszczalne jest używanie czasu teraźniejszego również w opowiadaniu o przeszłości, głównie w celu jego ożywienia (tzw. praesens historicum). Zatem na polski można to swobodnie tłumaczyć w czasie przeszłym, np.:

"Plebejusze dręczeni przez patrycjuszy opuścili Rzym i zajęli/zajmowali Świętą Górę. Patrycjusze wysłali posłów z Rzymu do plebejuszy, albowiem potrzebowali ich pomocy; jednak plebejusze nie słuchali posłów, nie zamierzali wracać do Rzymu. Wreszcie upomnieni przez Meneniusza Agryppę, męża wymownego i kochanego przez lud, wrócili do Rzymu. Od tamtej pory trybuni mogli bronić plebejuszy przed krzywdą ze strony patrycjuszy."

"Romam remigrare in animo non habent" - użyty tu został zwrot "in animo habere" - dosł. "mieć w duchu/w myślach [jakiś zamiar]", więc tłumaczymy to po prostu jako "mieć zamiar, zamierzać" (w tym wypadku: wrócić - "remigrare"), gdyż ów "animus" (duch, myśl) jest stałą częścią stałą tego idiomu i nie trzeba go wzmacniać polskim "w życiu".

[GwiazdkaNadia]

Tłumaczeniem dosłownym wszystkich czasowników jest II wersja? Potrzebne mi jest dosłowne, na egzamin (lektorat:) ). Nie chodzi o to, czy brzmi ładnie czy nie, niestety... Nie mogę zrobić z tego ładnie brzmiącego czasu teraźniejszego bo zostanie to uznane za brak umiejętności rozpoznawania czasów... W drugiej wersji wszystkie czasowniki są przetłumaczone dokładnie w dosłownych trybach i czasach, tak?

[Bartholomeaus]

Odwrotnie: pierwsza wersja (w czasie teraźniejszym) jest dosłownym tłumaczeniem a druga niedosłownym

[GwiazdkaNadia]

Dziękuję bardzo za pomoc:)

[Mrt]

Dzień dobry! Mam problem z tym samym tekstem - na zajęcia powinnam go przetłumaczyć, podając formę każdego słowa - czy mogłabym prosić o sprawdzenie i wskazówki dotyczące przykładów, które pozostawiłam puste? Z góry bardzo dziękuję.

De plebeiis a patriciis vexatis
Plebeii a patriciis vexati Romam relinquunt et Montem Sacrum occupant. Patricii legatos Roma ad plebeios mittunt, nam auxilio eorum egent; plebeii tamen legatis non parent, Romam remigrare in animo non habent. Tandem a Menenio Agrippa, viro facundo et plebi caro, moniti Romam remigrant. Ab eo tempore tribuni plebeios a patriciorum iniuriis defendere poterant.

De – O
plebeiis – (plebeius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. mnoga, ablativ – plebejuszach
a – przez
patriciis – (patricius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. mnoga dativ – patrycjuszy
vexatis – (vexatus, a, um) przymiotnik dekl II r. męski l. mnoga ablativ -dręczonych

O plebejuszach dręczonych przez patrycjuszy

Plebeii - (plebeius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. Mn nominativ – plebejusze
a – przez
patriciis - (patricius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. Mn dativ – patrycjuszy
vexati - (vexatus, a, um) przymiotnik dekl II r. męski l. mn. Nominativ - dręczeni
Romam –
relinquunt (relinquo, ere) – czasownik 3 koniugacji indicativus praesentis activi 3 os l mn - opuszczają
et – a/też/oraz
Montem (mons sacer- góra święta) – III dekl spółgłoskowa r. męski l. Poj accusativ - górę
Sacrum – przymiotnik II deklinacji r. nijaki l poj accusativ - świętą
occupant (occupo, are) – czasownik 1 koniugacji indicativus praesentis activi l. Mn os. 3 – zajmują

Plebejusze dręczeni przez patrycjuszy opuszczają Rzym i zajmują Górę Świętą.

Patricii (patricius, i) – rzeczownik dekl II r. męski l. Mn nominativ - patrycjusze
legatos (legatus, i) – rzeczownik dekl II r. męski l. mn accusativ - posłów
Roma – przymiotnik dekl II r. męski l. pojedyncza ablativ - rzymu
ad (na pytanie dokąd) – z
plebeios- (plebeius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. Mn accusativ – plebejuszy
mittunt (mitto, misi, missum) – czasownik 3 koniugacji, indicativus praesentis activi 3 os l. Mn - wysyłają
nam – bo, bowiem, tak, rzeczywiście
auxilio (auxilium, i) pomoc – rzeczownik II deklinacji r nijaki l poj dativ - pomocy
eorum - ich
egent (egeo, ere) potrzebuję – czasownik 2 koniugacji indicativus praesentis activi 3 os l mn – potrzebują
plebeii (plebeius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. Mn nominativ – plebejusze
tamen – chociaż, mimo to, jednak
legatis - (legatus, i) – rzeczownik dekl II r. męski l. mn dativ - posłów
parent (pareo, ere) – słuchać – w zn. być posłusznym– czasownik 2 deklinacji 3 os indicativus praesentis activi l mn – słuchają
Romam - rzeczownik dekl III r. męski ablativ - Rzymu
remigrare (remigro, are) powracam – czasownik 1 koniugacji infinitivus praesentis activi - powracać
in (in animo habeo – zamierzam, mam zamiar)
animo
non - nie
habent – czasownik 2 koniugacji, indicativus praesentis activi, l mn 3 os

Patrycjusze wysyłają do plebejuszy posłów z Rzymu, bo potrzebują ich pomocy, mimo to, plebejusze nie słuchają posłów, nie mają zamiaru powracać do Rzymu.

Tandem – w końcu, nareszcie
a – od, z
Menenio – genetiv - Menenniusza
Agrippa
viro (Vir viri) – deklinacja III spółgłoskowa r. męski l poj dativ - męża
facundo (facundus, a, um) – przymiotnik II deklinacji r. męskiego l poj dativ - wymownego
et – i
plebi - (plebeius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. Mn nominativ – plebejusze
caro - mięso (?)
moniti (monitus, a, um) – przymiotnik II deklinacji r. męskiego l mn - upomnieni
Romam –
remigrant - (remigro, are)– czasownik 1 koniugacji indicativus praesentis activi 3 os l mn - powracają

W końcu plebejusze upomnieni przez Meneniusza Agryppę, męża wymownego i caro, powracają do Rzymu.

Ab - od, z
eo – tego
tempore - czasu
tribuni (tribiinus, i m) – rzeczownik II deklinacji rodzaju męskiego l mn nominativ - trybuni
plebeios - (plebeius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. Mn accusativ – plebejuszy
a - przed
patriciorum - (patricius, i) rzeczownik dekl. II r. męski l. Mn genetiv – patrycjuszy
iniuriis - iniuriosus 3 bezprawny, krzywdzący – przymiotnik III deklinacji genetiv - krzywdzących
defendere (de-fendo, endl, ensum 3.)
poterant – potesse – indicativus imperfecti activi 3 os l mn - mogą

Od tego czasu trybuni mogą bronić plebejuszy przed krzywdą ze strony patrycjuszy.

[Alopex Lagopus]

Ostatnio, kiedy próbowałem pomóc skończyło się na wyzywaniu od cwaniaków i arogantów. Ale dobrze, zobaczmy, co tutaj mamy:

Zdanie 1:
patriciis (w obydwu) - dlaczego Dativus? Jest przecież zależne od a
vexati - raczej nie przymiotnik tylko imiesłów od vexo, are, avi, atum. Ale taka interpretacja także jest do przyjęcia.
montem - deklinacja trzecia, ale nie spółgłoskowa. (w mont-em są dwie spółgłoski przed końcówką)
sacrum - rodzaj będzie taki jak montem (związek zgody między nimi zachodzi)

Zdanie 2:
Roma - Ablativus ma w składni nazw miast też funkcję separatywną ("z Rzymu"). Poza tym, to nie przymiotnik i nie rodzaj męski.
ad (na pytanie dokąd) – z - to chyba troszkę sprzeczne ze sobą, nie uważasz?
Romam - na pewno deklinacja III rodzaj męski w ablatywie?

Zdanie 3:
Hmm... tu już widzę problemy, więc może to zdanie lepiej zapisać jeszcze raz, ale w bardziej zrozumiałej kolejności słów:
moniti a Menenio Agrippa, (a) viro facundo et caro, Romam remigrant.
podpowiedź: słowa o pogrubionych końcówkach stoją w tym samym przypadku.

Zdanie 4:
iniuriis - od iniuria, ae
poterant - na pewno taki jest bezokolicznik? No i jeśli to imperfectum, to dlaczego "mogą" (w czasie teraźniejszym)?

To chyba wszystko, chociaż jest późno i mogłem coś opuścić...

[Mrt]

Bardzo dziękuję za pomoc! Myślę, że już załapałam o co chodzi, byłabym bardzo wdzięczna za sprawdzenie.

Zdanie 1:

patriciis rzeczownik Dekl II R męski L mnoga ablativus
Montem rzeczownik Dekl III mieszana R męski L pojedyncza accusativus
Sacrum przymiotnik Dekl II R męski L pojedyncza accusativus

Zdanie 2:

Roma rzeczownik Dekl I R żeński L pojedyncza ablativus
Romam rzeczownik Dekl I R męski L pojedyncza accusativus

Zdanie 3:

moniti przymiotnik Dekl II R męski L mnoga nominativus
viro rzeczownik Dekl II R męski L poj ablativus
facundo przymiotnik Dekl II r. męski l poj ablativus
caro przymiotnik Dekl II, R męski l poj ablativus
Romam rzeczownik Dekl I R męski L pojedyncza accusativus
plebi rzeczownik Dekl III mieszana l. poj r. żeński dativus
remigrant – czasownik 1 koniugacji indicativus praesentis activi 3 os l mn

W końcu upomnieni przez Meneniusza Agryppę, męża wymownego i kochanego przez lud, powracają do Rzymu.

Zdanie 4:

iniuriis przymiotnik Dekl I R żeński L poj ablativus
defendere czasownik Koniugacja 3 infinitivus praesentis activi
poterant (possum, posse) czasownik Koniugacja 1 indicativus imperfecti activi 3 os. liczby mnogiej

[Alopex Lagopus]

Teraz jest już chyba wszystko w porządku.

[Mrt]

Bardzo Ci dziękuję!