To moje pierwsze zmagania się z tym wybitnym (ale jakże trudnym w translacji....
) mówcą, (mężem stanu, politykiem), toteż jestem świadoma wielu niedociągnięć.Poprawki i uwagi mile widziane.
Si erro emender!
tekst łac. Sed meum semper iudicium fuit, omnia nostros (Romanos) aut inuenisse per se sapientius quam Graecos aut accepta ab illis fecisse meliora, quae quidem digna statuissent, in quibus elaborarent.
Omnia, quae Romani natura, non litteris assecuti sunt, neque cum Graecia neque ulla cum gente sunt conferenda. Apud Romanos tanta gravitas, tanta constantia, magnitudo animi, probitas, fides, tam excellens in omni genere virtus fuit, ut nullis gentibus comparanda sit.
Doctrina Graecia nos et omni litterarum genere superabat, quoniam facile erat vincere non repugnantes. Nam cum apud Graecos antiquissimum e doctis genus sit poetarum, siquidem Homerus fuit et Hesiodus ante Romam conditam, Archilochus regnante Romulo, serius poeticam nos accepimus. Annis fere quingentis decem post Romam conditam Livius fabulam dedit C. Claudio et M. Tuditano consulibus anno ante natum Ennium. Sero igitur a nostris poetae vel cogniti vel recepti sunt.
Qamquam scriptum est in Originibus Catonis convivas solitos esse canere in epulis ad tibicinem de clarorum hominum virtutibus, honorem tamen hiuc generi non fuisse declarat oratio Catonis. Cato enim obiecit ut probrum M.Nobiliori, quod is in provinciam poetas
duxisset. Duxerat autem ille in Aetoliam, ut scimus, Ennium. Quo minus igitur honoris erat poetis, eo minora studia fuerunt. Honor alit artes, omnesque incenduntur ad studia gloria iacentque ea semper, quae apud cives improbantur.
próba tłumaczenia Zawsze byłem zdania, że wszystko to, co naprawdę trzeba było wynaleźć i nad czym pracowaliśmy, to właśnie my Rzymianie albo sami skonstruowaliśmy lepiej (w bardziej przemyślany sposób) niż Grecy, albo też przejęte od owych Greków- ulepszyliśmy.
Wszystkiego tego, co składa się na kształt Państwa Rzymskiego nie osiągnięto dzięki twórczości literackiej (rozwiniętej kulturze), toteż państwa tego nie powinno się porównywać ani z Grecją, ani też z jakimkolwiek innym państwem.
To Grecja podbiła nas swoją wiedzą (nauką) i wszelkiego rodzaju utworami literackim, głównie ze względu na to, że łatwo było zwyciężyć tych, którzy się temu nie przeciwstawiali.
Otóż, ze względu na to, że u Greków z uczonych rodów pochodzili najstarsi z poetów, albowiem Homer i Hezjod żyli przed założeniem Rzymu, Archiloch w latach, kiedy Romulus była królem, przejęliśmy od nich sztukę poetycką lat późniejszych.
Niemal w 510 lat po założeniu Rzymu, za konsulatu Klaudiusza i Tuditanusa, rok przed urodzeniem się Kwintusa Enniusza, Liwiusz wystawił sztukę. Późno zatem nasi przodkowie poznali i przejęli greckie dzieła.
Chociaż zapisano w dziele Katona pt. „Początki”, że biesiadnicy mieli w zwyczaju śpiewać na ucztach przy akompaniamencie muzyki flecisty o zaletach sławnych mężów, jednak w mowie Katona autor nie przejawiał uznania dla tego zwyczaju. Katon bowiem czynił zarzuty, że hańbą dla Nobiliora jest fakt, że zabrał wyprawę wojenną poetów. Jak wiadomo ów Nobilior zabrał bowiem ze sobą do Etolii Enniusza. Zainteresowania (literaturą) stawały się tym uboższe, im mniej uznania oddawano poetom. Uznanie jest pokarmem sztuk i wszystkie powinny być pobudzane do tworzenia nadzieją sławy, zniweczone na zawsze są odrzucane przez obywateli.
ale obawiam się, że na olimpiadzie sprawdzana jest "jak największa dosłowność przeniesiona zręcznie na język polski"...