Cornelius Nepos, Hannibal 3

Pomoc w tłumaczeniu z łaciny na język polski.
Vespera
Civis Latinus
Posty: 39
Rejestracja: sob 07 kwie 2007, 21:19
Lokalizacja: Wratislavia

Cornelius Nepos, Hannibal 3

Post autor: Vespera »

Kolejny akapit z Hannibala. Proszę o sprawdzenie i poprawienie ewentualnych błędów :wink:


1. Cuius post obitum, Hasdrubale imperatore suffecto, equitatui omni praefuit.

Po jego (Hamilkara) śmierci, gdy Hazdrubal został wybrany wodzem, (Hannibal) stał na czele całej jazdy.


2. Hoc quoque interfecto exercitus summam imperii ad eum detulit.

Po zabiciu także jego (Hazdubala) armia powierzyła mu (Hannibalowi) najwyższą z władzy.


3. Id Carthaginem delatum publice comprobatum est.

To zostało zaniesione do Kartaginy i uznane publicznie.

Szczerze... nie bardzo rozumiem o co w tym zdaniu chodzi... szczególnie delatum – od deferro, ale w jakim znaczeniu? Id czyli wiadomość o wybraniu Hannibala wodzem?


4. Sic Hannibal, minor V et XX annis natus imperator factus, proximo triennio omnes gentes Hispaniae bello subegit; Saguntum, foederatam civitatem, vi expugnavit; tres exercitus maximos comparavit.

Tak Hannibal, wybrany wodzem przed 25 rokiem życia, przez najbliższe trzy lata ujarzmił poprzez walki wszystkie ludy Hiszpanii; Sagunt, państwo sprzymierzone, siłą zdobył; utworzył trzy bardzo duże oddziały.

Sagunt... domyślam się, że to było państwo sprzymierzone z Rzymem...


5. Ex his unum in Africam misit, alterum cum Hasdrubale fratre in Hispania reliquit, tertium in Italiam secum duxit.

Jeden z nich wysłał do Afryki, drugi pozostawił z bratem Hazdrubalem w Hiszpanii, trzeci poprowadził ze sobą do Italii.


6. Saltum Pyrenaeum transiit. Quacumque iter fecit, cum omnibus incolis conflixit: neminem nisi victum dimisit.

Przeszedł góry Pireneje. Gdzie tylko poszedł, ścierał się ze wszystkimi mieszkańcami: nikogo nie odstąpił, jeśli go nie zwyciężył.

neminem nisi victum dimisit – hmm... tłumaczenie tego brzmi okropnie...


7. Ad Alpes posteaquam venit, quae Italiam ab Gallia seiungunt, quas nemo umquam cum exercitu ante eum praeter Herculem Graium transierat, quo facto is hodie saltus Graius appellatur, Alpicos conantes prohibere transitu concidit;

Skoro przybył do Alp, które oddzielają Italię od Galii, których nikt przed nim z wojskiem nigdy wcześniej nie przeszedł oprócz Herkulesa Greckiego (po którego dokonaniu te dzisiaj nazywają się Górami Greckimi) zabił mieszkańców Alp, którzy próbowali przeszkodzić mu w przejściu;


8. loca patefecit, itinera muniit, effecit, ut ea elephantus ornatus ire posset, qua antea unus homo inermis vix poterat repere. Hac copias traduxit in Italiamque pervenit.

Otworzył miejsca, utorował drogi, spowodował, że mógł nimi przejść uzbrojony słoń, którymi wcześniej mógł (tylko) przeczołgać się z trudem jeden nieuzbrojony człowiek. Tamtędy przeprowadził wojsko i dotarł do Italii.

loca patefecit – te miejsca... jak je należy rozumieć?
Desines timere, si sperare desieris.
Awatar użytkownika
Flavius Aetius
Propraetor
Posty: 1115
Rejestracja: pt 28 kwie 2006, 22:23

Post autor: Flavius Aetius »

Zdanie 1: poprawnie,
Zdanie 2: "summa imperii" - "władza najwyższa", "imperii" jako gen. explicativus, jak sądzę,
Zdanie 3: Tak, mowa tu o dostarczeniu wiadomości do Kartaginy, chciałbym jednak zwrócić uwagę na znaczenie part. "delatum", jako coniunctum dunkcja czasowa - "kiedy dostarczono to do Kartaginy",
Zdanie 4: Mogę tylko mieć pewne minimalne obiekcje odnośnie doboru znaczeń słów: "civitas" - "miasto", "execitus" - "armia". Sagunt był miastem w Hiszpanii,
Zdanie 5: w mojej wersji będzie "jedną, drugą, trzecią z nich (armię)", zdanie poprawne,
Zdanie 6: wtrącone "nisi" znaczy często "chyba że", w czym zawiera się zresztą sens okresu warunkowego,
Zdanie 7: Uwaga stylistyczna: nieładnie wygląda w przekładzie powtarzanie wszędzie zaimka względnego, który można z łatwością zastąpić ekwiwalentami w postaci na przykład imiesłowów ("...przybył do Alp, oddzielających..."); "quo facto" - "z tego powodu, dzięki temu"; "conantes", moim zdaniem lepiej byłoby tutaj rozwinąć part. w zdanie podrzędne, do wyboru albo przyczynowe - "ponieważ próbowali...." lub czasowe - "kiedy próbowali...";
Zdanie 8: "loca" można rozumieć jako "obszary", "tereny"; "patefecit" - "udostępnił (scil. do przejazdu)"; "muniit" - "zabezpieczył"; "ea... qua", abl. sg. fem. - "tędy... którędy". Reszta poprawnie.
Vespera
Civis Latinus
Posty: 39
Rejestracja: sob 07 kwie 2007, 21:19
Lokalizacja: Wratislavia

Post autor: Vespera »

Bardzo dziękuję. Jak zwykle wyczerpująco...:)
"delatum", jako coniunctum dunkcja czasowa


Nie słyszałam o tym wcześniej... :oops: zaraz zajrzę do Wikarjaka..
Desines timere, si sperare desieris.
Awatar użytkownika
Flavius Aetius
Propraetor
Posty: 1115
Rejestracja: pt 28 kwie 2006, 22:23

Post autor: Flavius Aetius »

Part. coniunctum jest ekwiwalentem zdania okolicznikowego, w tym wypadku zaproponowałem funkcję czasową.
ODPOWIEDZ