Krzyżackie wyjaśnienia - prośba o konsultację
: wt 09 paź 2007, 00:28
Po pierwsze kłaniam się nisko Szanownym Użytkownikom tego Forum.
Mam prośbę o konsultację tłumaczenia tekstu. Nie jest to tekst w łacinie klasycznej, pochodzi bowiem z pocz. XIV w., więc zarówno gramatyka jak i pisownia może być dla znawców łaciny klasycznej dość szokująca. Moja znajomość łaciny jako takiej jest szalenie skromna, tym niemniej jest mi potrzebna do badań nad historią mojego Miasta. Tekst, o konsultację którego proszę jest właśnie przykładem źródła do średniowiecznej historii Gdańka - są to wyjaśnienia krzyżackiego prokuratora (pełnomocnika) w sprawie zarzutu zbrojnego zajęcia Gdańska w 1308 r. i wybicia sporej części jego mieszkańców. Oto oryginalny tekst i moje nieudolne tłumaczenie:
...Item ponit et probare intendit dictus procurator nomine quo supra, quod cives Dancike provincie Pomoranie tenebant et receptabant raptores, predones et fures et predas et rapinas omnium christianorum dictarum partium. Item quod terra Pomorame, in qua est situni opidum Dancike, fuit domini regis Bohemie. Item quod dicta terra devoluta est ad regem Romanorum per mortem dicti regis Bohemie, qui decessit sine liberis masculis. Item quod dictus dominus Albertus rex Romanoram concessit in feodum dictam tęrram marchioni Brandeburgeusi. Item quod dictus marchio in dicto opido Dancike et cives dicti opidi tenebant et tenuerunt in dicto opido latrones et raptores et spoliatores christianos. Item quod predieti latrones et raptores fecerunt guerram fratribus supradictis et homines vasallos dictorum fratrum occiderunt et bona eorum rapuerunt et assportaverunt ad opidum supradictum et plures villas dictorum fratrum incendio destruxerunt. Item quod preceptor et fratres dicti ordinis constituti in Prusia monuerunt pluribus vicibus homines dicti opidi, ut predictos latrones et raptores de dicto opido expellerent, alioquin ipsi dictum [opidum] destruerent. Item quod predicti cives tenuerunt dictos latrones post dictas moniciones in dicto opido. Item quod predicti latrones post dictas moniciones multa dampna dictis fratribus in personis et rebus intulerunt et ad dictum opidum redierunt sicut prius. Item qnod preceptor et fratres dicte provincie congregaverunt exhercituui suum et cum suo exhercitu iverunt ad opidum supradictum. Item quod predicti preceptor et fratres dixerunt dictis civibus, quod ipsi caperent dictum opidum et eos interficerent, nisi predictos latrones et raptores eis darent. Item quod predicti civęs timentes occidi a dictis fratribus et eorum exhercitu predictos latrones et raptores numero sedecim dictis fratribus tradiderunt. Item quod predicti preceptor et fratres cum toto exhercitu sine lesione aliqua civium predicti opidi recesserunt ad terras suas. Item quod predicti cives destruxerunt propria voluntate domos dicti opidi et iverunt ad habitandum in aliis partibus.
...Takoż twierdzi i dowodzić zamierza rzeczony przedstawiciel imienia jak wyżej, że mieszczanie Gdańska w prowincji pomorskiej trzymali i przyjmowali rozbójników, rabusiów i złodziei, ku rozbojowi i rabunkowi wszystkich chrześcijan rzeczonych okolic. Takoż, że Ziemia Pomorska, w której leży osada Gdańsk, należała do pana króla Czech. Takoż, że owa ziemia przypadła królowi Rzymian przez śmierć owego króla Czech, który zszedł bez męskich potomków. Takoż, że rzeczony pan Albert, król Rzymian, nadał w lenno rzeczoną ziemię margrabiemu brandenburskiemu. Takoż, że margrabia ów, w rzeczonej osadzie Gdańsk, jak i mieszczanie rzeczonej osady, trzymali et tenuerunt w owej osadzie rozbójników, rabusiów i łupieżców chrześcijan. Takoż, że wspomniani łupieżcy i rabusie wydali wojnę wyżej wymienionym braciom i że ludzi poddanych rzeczonym braciom zabijali i dobra ich rabowali i unosili do osady wspomnianej i liczne dwory rzeczonych braci ogniem zniszczyli. Takoż, że zwierzchnik i bracia rzeczonego zakonu osadzeni w Prusach upominali z wielkim wysiłkiem ludzi owej osady, by wspomnianych rozbójników i rabusiów z rzeczonej osady wygnali, bo w przeciwnym razie sami rzeczoną osadę zniszczą. Takoż, że wspomniani mieszczanie trzymali rzeczonych rabusiów po owych upomnieniach w owej osadzie. Takoż, że wspomniani rabusie po rzeczonych upomnieniach liczne szkody owym braciom w osobach i rzeczach wyrządzili i do rzeczonej osady dobra unieśli jak uprzednio. Takoż, że zwierzchnik i bracia rzeczonej prowincji zgromadzili wojsko swoje i z wojskiem swoim ruszyli do osady wspomnianej. Takoż, że wspomniani zwierzchnik i bracia powiedzieli owym mieszczanom, że sami zdobędą ową osadę i ich zgładzą, jeśli rzeczonych rabusiów i rozbójników im nie wydadzą. Takoż, że owi mieszczanie, bojąc się śmierci od owych braci i ich wojska rzeczonych rabusiów i rozbójników w liczbie siedemnastu owym braciom wydali. Takoż, że wspomniani zwierzchnik i bracia z całym wojskiem, bez jakiegokolwiek ataku na mieszczan wspomnianej osady, powrócili na ziemie swoje. Takoż, że wspomniani mieszczanie zniszczyli z woli własnej domy rzeczonej osady i przenieśli się do siedzib w innych okolicach.
Będę wdzięczny za pomoc.
Pozdrawiam i zapraszam do Akademii Rzygaczy (http://www.akademiarzygaczy.net)
Viridis
Mam prośbę o konsultację tłumaczenia tekstu. Nie jest to tekst w łacinie klasycznej, pochodzi bowiem z pocz. XIV w., więc zarówno gramatyka jak i pisownia może być dla znawców łaciny klasycznej dość szokująca. Moja znajomość łaciny jako takiej jest szalenie skromna, tym niemniej jest mi potrzebna do badań nad historią mojego Miasta. Tekst, o konsultację którego proszę jest właśnie przykładem źródła do średniowiecznej historii Gdańka - są to wyjaśnienia krzyżackiego prokuratora (pełnomocnika) w sprawie zarzutu zbrojnego zajęcia Gdańska w 1308 r. i wybicia sporej części jego mieszkańców. Oto oryginalny tekst i moje nieudolne tłumaczenie:
...Item ponit et probare intendit dictus procurator nomine quo supra, quod cives Dancike provincie Pomoranie tenebant et receptabant raptores, predones et fures et predas et rapinas omnium christianorum dictarum partium. Item quod terra Pomorame, in qua est situni opidum Dancike, fuit domini regis Bohemie. Item quod dicta terra devoluta est ad regem Romanorum per mortem dicti regis Bohemie, qui decessit sine liberis masculis. Item quod dictus dominus Albertus rex Romanoram concessit in feodum dictam tęrram marchioni Brandeburgeusi. Item quod dictus marchio in dicto opido Dancike et cives dicti opidi tenebant et tenuerunt in dicto opido latrones et raptores et spoliatores christianos. Item quod predieti latrones et raptores fecerunt guerram fratribus supradictis et homines vasallos dictorum fratrum occiderunt et bona eorum rapuerunt et assportaverunt ad opidum supradictum et plures villas dictorum fratrum incendio destruxerunt. Item quod preceptor et fratres dicti ordinis constituti in Prusia monuerunt pluribus vicibus homines dicti opidi, ut predictos latrones et raptores de dicto opido expellerent, alioquin ipsi dictum [opidum] destruerent. Item quod predicti cives tenuerunt dictos latrones post dictas moniciones in dicto opido. Item quod predicti latrones post dictas moniciones multa dampna dictis fratribus in personis et rebus intulerunt et ad dictum opidum redierunt sicut prius. Item qnod preceptor et fratres dicte provincie congregaverunt exhercituui suum et cum suo exhercitu iverunt ad opidum supradictum. Item quod predicti preceptor et fratres dixerunt dictis civibus, quod ipsi caperent dictum opidum et eos interficerent, nisi predictos latrones et raptores eis darent. Item quod predicti civęs timentes occidi a dictis fratribus et eorum exhercitu predictos latrones et raptores numero sedecim dictis fratribus tradiderunt. Item quod predicti preceptor et fratres cum toto exhercitu sine lesione aliqua civium predicti opidi recesserunt ad terras suas. Item quod predicti cives destruxerunt propria voluntate domos dicti opidi et iverunt ad habitandum in aliis partibus.
...Takoż twierdzi i dowodzić zamierza rzeczony przedstawiciel imienia jak wyżej, że mieszczanie Gdańska w prowincji pomorskiej trzymali i przyjmowali rozbójników, rabusiów i złodziei, ku rozbojowi i rabunkowi wszystkich chrześcijan rzeczonych okolic. Takoż, że Ziemia Pomorska, w której leży osada Gdańsk, należała do pana króla Czech. Takoż, że owa ziemia przypadła królowi Rzymian przez śmierć owego króla Czech, który zszedł bez męskich potomków. Takoż, że rzeczony pan Albert, król Rzymian, nadał w lenno rzeczoną ziemię margrabiemu brandenburskiemu. Takoż, że margrabia ów, w rzeczonej osadzie Gdańsk, jak i mieszczanie rzeczonej osady, trzymali et tenuerunt w owej osadzie rozbójników, rabusiów i łupieżców chrześcijan. Takoż, że wspomniani łupieżcy i rabusie wydali wojnę wyżej wymienionym braciom i że ludzi poddanych rzeczonym braciom zabijali i dobra ich rabowali i unosili do osady wspomnianej i liczne dwory rzeczonych braci ogniem zniszczyli. Takoż, że zwierzchnik i bracia rzeczonego zakonu osadzeni w Prusach upominali z wielkim wysiłkiem ludzi owej osady, by wspomnianych rozbójników i rabusiów z rzeczonej osady wygnali, bo w przeciwnym razie sami rzeczoną osadę zniszczą. Takoż, że wspomniani mieszczanie trzymali rzeczonych rabusiów po owych upomnieniach w owej osadzie. Takoż, że wspomniani rabusie po rzeczonych upomnieniach liczne szkody owym braciom w osobach i rzeczach wyrządzili i do rzeczonej osady dobra unieśli jak uprzednio. Takoż, że zwierzchnik i bracia rzeczonej prowincji zgromadzili wojsko swoje i z wojskiem swoim ruszyli do osady wspomnianej. Takoż, że wspomniani zwierzchnik i bracia powiedzieli owym mieszczanom, że sami zdobędą ową osadę i ich zgładzą, jeśli rzeczonych rabusiów i rozbójników im nie wydadzą. Takoż, że owi mieszczanie, bojąc się śmierci od owych braci i ich wojska rzeczonych rabusiów i rozbójników w liczbie siedemnastu owym braciom wydali. Takoż, że wspomniani zwierzchnik i bracia z całym wojskiem, bez jakiegokolwiek ataku na mieszczan wspomnianej osady, powrócili na ziemie swoje. Takoż, że wspomniani mieszczanie zniszczyli z woli własnej domy rzeczonej osady i przenieśli się do siedzib w innych okolicach.
Będę wdzięczny za pomoc.
Pozdrawiam i zapraszam do Akademii Rzygaczy (http://www.akademiarzygaczy.net)
Viridis
