Strona 1 z 1

XVII-wieczna mowa sejmowa ze wstawkami łacińskimi

: czw 31 sty 2008, 10:37
autor: skarb
Witam Was serdecznie i proszę o pomoc. Dostałam fragment mowy sejmowej z XVII wieku do opracowania edytorskiego (powiedzmy ;-)). Przypadł mi w udziale akurat taki, w którym są nie tyle pojedyncze słowa łacińskie, co całe zdania. Okazało się, że to, czego nauczyłam się na studiach gdzieś się zagubiło i wyparowało, a może to faktycznie nie jest łatwy fragment. Dość, że nie byłam w stanie znaleźć podstawowych form do wszystkich słów, że niektóre słowa nie były już pisane tak, jakbym mogła tego oczekiwać (np. judicia przez "j" albo fadere z daszkiem nad "e"). Mam nadzieję, że pomożecie mi uporać się z tym tekstem. Za wszelki komentarz gramatyczny będę wdzięczna.

1. Wersja nieprzetłumaczona:

[...] wszelkiego powodu nadzieja pod podnóżek Majestatu, jako najpewniejszego zaciszu przytula się Boga. Pogotowiu ja, który jako PUBLICUS MINISTER, W<aszych> M<iłości> Panów będę na ten czas przyjmował i wyrażał poważne narady, słusznie wyrzec mam: TU MIHI TANTI OPERIS DUX MAGNE DEUS, CAPUT HOC, MANUMQ; DIRIGE, UT SALUTARIA VIDEAM, DIJUDICEM, PROMAM bez utęsknięcia w fatydze, bez fatygi w pracowitości, bez ulegającej pracy w wygodnym W<aszym> M<iłościom> Panom usłużeniu. Wiem, że to miejsce na ten czas moje TOT CIRCUM FADÊRE CURAE, jako wielu na tych w koło miejscach W<aszych> M<iłości> W<ielmożnych> Panów zasiadających liczyć będzie ta Jzba Posłów; bo jako matka natura taka na świat niezliczoność wyprowadziwszy ludzi, każdemu w podobności człowieka, insze jednak coraz niepodobnych do siebie twarzy rozdała LINEAMENTA, tak pogotowiu, lubo IN UNO CORPORE większa jeszcze tam gdzieś INTRA NOS mamy SENSUUM różnicę; lubo wyraźniej rzekę: jako wielu sejmików W<aszych> M<iłości> Panów FIDEI ET CURAE powierzone macie artykuły, tak wiele różnic, zapędów (a więcej jeszcze rzec mogę) znajdzie się STUDIA, QUANTAE MOLIS tedy od jednego dyrektora głowy TOT CAPITUM SENTENTIAS ET JUDICIA COAEQUARI, kiedyby nie ta (którym na pomoc wezwał z góry) wszystkowładna kierowała, wspierała mię ręka [...]

2. Moja nieśmiała i nieudolna próba tłumaczenia (w gwiazdkach słowa, do których nie dotarłam. Tzn. dotarłam do capitum 'sieczka dla bydła' ale jakoś nie pasuje do stylu ;-)

[...] wszelkiego powodu nadzieja pod podnóżek Majestatu, jako najpewniejszego zaciszu przytula się Boga. Pogotowiu ja, który jako sŁUGA PUBLICZNY, W<aszych> M<iłości> Panów będę na ten czas przyjmował i wyrażał poważne narady, słusznie wyrzec mam: TY MNIE *TANTI* DZIEŁA KSIĘCIA/WODZA WIELKIEGO BOGA, GŁOWę TUTAJ, POD RĘKĘ; KIERUJ [??????], WIDZĘ, ŻE SPRZYJASZ, ROZSTRZYGAM, *PROMAM* bez utęsknięcia w fatydze, bez fatygi w pracowitości, bez ulegającej pracy w wygodnym W<aszym> M<iłościom> Panom usłużeniu. Wiem, że to miejsce na ten czas moje TYLE WOKOŁO *FADERE* NIEPOKOJU, jako wielu na tych w koło miejscach W<aszych> M<iłości> W<ielmożnych> Panów zasiadających liczyć będzie ta Jzba Posłów; bo jako matka natura taka na świat niezliczoność wyprowadziwszy ludzi, każdemu w podobności człowieka, insze jednak coraz niepodobnych do siebie twarzy rozdała RYSY/KONTURY, tak pogotowiu, lubo W JEDNYM CIELE większą jeszcze tam gdzieś MIĘDZY NAMI mamy DELIKATNĄ różnicę; lubo wyraźniej rzekę: jako wielu sejmików W<aszych> M<iłości> Panów OPIECE I TROSCE powierzone macie artykuły, tak wiele różnic, zapędów (a więcej jeszcze rzec mogę) znajdzie się PASJA, O ILE TŁUM tedy od jednego dyrektora głowy TYLE *CAPITUM* POGLĄD I SĄDY/WYBORY SĄDOWE WYRÓWNAJĄ, kiedyby nie ta (którym na pomoc wezwał z góry) wszystkowładna kierowała, wspierała mię ręka [...]


Zdaję sobie sprawę, że to, co zrobiłam z tym tekstem wcale go nie spaja. Proszę dlatego o pomoc.

Pozdrawiam serdecznie
Magda

: czw 31 sty 2008, 11:31
autor: innuendo
judicia to iudicia
MANUMQ; to manumque i raczej "i rękę" bo skąd to "pod"?
FADÊRE to może być po prostu "favere"

: czw 31 sty 2008, 14:04
autor: skarb
Tak, wiem, że judicia = iudicia (chciałam podkreślić, że być może nie jest to klasyczna łacina). A dijudicem w takim razie = diiudicem? - chodzi o pisownię, czy aby na pewno :-)
Czy rzeczywiście oprócz manumq i favere 'sprzyjać' wydaje się być bez zastrzeżeń? Chyyba nie, zwłaszcza, że jest jeszcze kilka słów, o których nie mam pojęcia (promam, tanti <- tantum 'tylko'???, nieszczęsne capitum).
Znajdzie się dobra dusza, która doprowadzi ten tekst do względnej zrozumiałości?

Magda

: czw 31 sty 2008, 14:34
autor: innuendo
tanti -> tyle

ja się na mowach sądowych nie znam

te tot capitum sententias ja bym potraktowała osobiście: tyle zdań/opinii głów

promam to może być od promo, ale nie dam sobie głowy uciąć

to nie jest klasyczna łacina :)

akurat manumque i fadere rzuciło mi się wpierw w oczy ;)

: pt 01 lut 2008, 11:12
autor: Ewa
PUBLICUS MINISTER - sługa publiczny
TU MIHI TANTI OPERIS DUX MAGNE DEUS, CAPUT HOC, MANUMQ; DIRIGE, UT SALUTARIA VIDEAM, DIJUDICEM, PROMAM – Ty jesteś przewodnikiem moim w tak wielu dziełach Wielki Boże, tą głowę i rękę nakieruj, abym zobaczył to, co pożyteczne, zadecydował, wyjaśnił.
TOT CIRCUM FADÊRE CURAE – tylu troskom wokół sprzyjało (?)
LINEAMENTA - rysy
IN UNO CORPORE – w jednym ciele
INTRA NOS – między nami
SENSUUM – myśli, zamysłów (gen.pl)
FIDEI ET CURAE – opiece i trosce
STUDIA, QUANTAE MOLIS – chęci, tak wielkiego ciężaru
TOT CAPITUM SENTENTIAS ET JUDICIA COAEQUARI, - tyle zamysłów głów i sądów jest stawiane na równi

Nie mam teraz zbyt wiele czasu, żeby pomyśleć ale mam nadzieję, że jednak na coś się przyda ;)

: pt 01 lut 2008, 12:28
autor: skarb
tysiąckrotne dzięki Ewa! Teraz nawet zaczęłam rozumieć całość :-)
Jeszcze raz dzięki :!: