Łacina - Forum Latinum

Witam
Zamieszczam tutaj pierwszą strone z mojego tłumaczenia rękopisu z XVII w. Mogą w teksie występowac błędy powstałe zarówno w transkrypcji z rekopisu na tekst drukowany gdyż w wielu miejscach rękopis jest mało czytelny jak i moim tłumaczeniu, gdyż moja wiedza w tym zakresie jest amatorska. Zaznaczam, że nie jest to praca szkolna a jedynie amatorskie studia nad historią mojej miejscowosci. Proszę o pomc przy tym tłumaczeniu i polecam się na przyszłość, bo jest jeszcze takich stron 21.
In Nomine Domini Amen W imię Boga Amen
Ad perpetuam Rei memoriam Dla zachowania ? pamięci
NICOLAUS OBORSKI
DEI et Apostolicae Sedis Gratia Episcopus Laodicensis
Bogu i Apostolskiej siedzibie wdzięczność Episkopatu ?
Suffraganeus Scholasticus Vicarius in Spiritualibus et Officialis Generalis? Cracoviensis Universis
Sufragan Nauczyciel Wikary w Duchwowym i Kanoników Regularnych Krakowskich uniwersalnych
et singulis quorum interest, interit? aut in futurum quomodolibet interesse poterit praes....?
i jedyny którego słowo orędownictwa aby w przyszłości jakimś sposobem interesy móc przedstawić ?
literas nostras visuris lecturis et audituris significamus. Ead[em?] notitiam indubitutam dedui nu...?
list nasz zrozumiale odczytać i wysłuchać znaczenie ? pojęć wyłożyć zgodnie ?
nobis ex Alto Vicarialis Sollicitudinis munus exposcit et? qui ad Cultum Divinum in Anima
jego poza jednegpo Wikariusza wyjaśniania? dar wyłożenia który od kultu Boskiego w duszy
solidius imprimendum quantum Nobis ex Alto conceditur solertius? intendimus, ibi praecipue opp...-
jaśnieje przede wszystkim ile naszego poza jednym godzi się być pojętym wtedy szczególnie
num remedium apponamus ubi majora augendi Cultus Muni? conspicimus assurgere documenta, quo
iść na przeciw tolerancji kłaść gdzie więcej pomnażać ? kult świadomy przybiera naukę, która
et futuro saeculo Exemplum bone merendi Fide oculata praebeatur et sublimia praesentis aevi gesta
i wyprzedza wiek wzorem dobrej nagrody wiernie oczom okazywanej i unosi potężny wiek niosąc
perennibus Literarum munimentis de caliginoso? oblivionis injuria salubriter? vindicentur. Hic est quomodo
pielgrzymią naukę czystą z ciemności ? praw zdrowych bronić. Tutaj jest w jaki sposób
Magnificus Lucas Bogoria Podłęski bonorum oppidi Bogoria Mała Wieś alias Wysokie minor
Wielmożny Łukasz Bogoria Podłęski dziedzic miasteczka Bogorii Małej Wsi również Wysoki Małe
et aliorum eo pertinentium bonorum heres zelo promovendae Divinae Gloriae accensus
i innych jego należnych dóbr zielnych ? obiecał Boskiej chwale zapałać
decorem Domus DEI diligens maiori commoditati incolarum oppidi Bogoria in audiendis Divinis,
splendor domu Bożego starannie powiększać korzyści mieszkańcom miasteczka w ? chwale
et Sacramentis percipiendis prospiciens ex Capella Tituli Sanctissimae Trinitatis in praefato oppido
i sakramenty przyjmowane pomyślność z Kościoła pod wezwaniem Trójcy Świętej w przodzie miasteczka
Bogoria tempore antiquo constructa et consecrata Novam Ecclesiam Parochialem ab Ecclesiam
Bogoria czasów starożytnych wybudowany i przeistoczyć w Nowy Kościół Parafialny od Kościoła
Parochiali in villa Kiełczyna independentem insistendo piae intentioni majorum suorum in perpetuum
parafialnego we wsi Kiełczyna wolnym ? pobożny skierować większy ? w uwieńczeniu
beneficium Ecclesiasticum Regulare, tum et Praepositura Regularem Ordinis Beatorum Martyrum
dobroczynnego Kościoła Regularnego wtedy i ekspozyturę Zakonu Kanoników Regularnych od Pokuty
de Paenitentia cum aliis Fratribus eiusdem Ordinis cum canonica institutione
pod wezwaniem świętych Męczenników ponieważ, gdy inni ojcowie tak samo w kanonicznych święceniach wykształceni
de novo fundare, plantare eterigere firmiter in animo suo constituto eidemque Ecclesiae tum
w nowej fundacji pielęgnować jeszcze silniej w duchu własnym ustanawiając tym samym Kościół wtedy
Praeposito et Fratribus Ministrisque vero? dote? perpetua et congrua sustentatione ac onerum
? i braterskie miłosierdzie prawdziwy dar uwieńczy i zgodę podtrzyma i obciążać
Parochialium supportatione bona sua immobilia? propria et hereditaria de situ et positione inferius
parafię wystarczającymi dobrami jego nieograniczonymi własnymi i z ziela pozwala kłaść śmierć (kosić)
specificata mediantibus inscriptionibus officiosis pleno iure acquisita nec non decimam manipularem ex
oglądając pośrednio zapisy obowiązujące pełne praw zyskuje ani nie dziesięcinę ręko dzielną z
agris praedialibus et civilibus oppidi Bogoria excrescentem tum et summam capitalem? 7000 Florenorum
roli zdobywa i od obywateli miasteczka Bogoria wyjętą wtedy i sumę kapitału 7000 florenów
Polonicalium in censum annuum reemptionalem locata? confectas officio et iudicio Episcopali Cracoviensi
polskich w szacunku rocznym realnej lokaty sporządzając oficjalny i prawny Episkopatowi Krakowskiemu
praesentavit humiliter supplicando quatemis? easdem inscriptiones authoritate Ordinaria admittere et
przedstawia pokornie wystarczające cztery te zapisy albo zwyk dopuścić i
approbare dignaretur. Quod quidem? Officium piam Intentionem memoratie? Fundatoris paterne
pochwalić godnego który mianowicie urząd pobożny ? pamiętna fundację udostępnia
complecandam? ac ad effectum deducendo ante omnia formam et praxim in talibus fieri solitam secutumne
? a od efektów poświęcenia kościoła przed całą formą i ? tak staje się zwyczajem
videlicet cui piam in praemissis praeiudicium inferret? imo ut praesens Fundatio omni meliori modo
rozumienia które pobożność w nagradzaniu okazuje ? aby można fundacja wszystko co dopiero
stabiliatur literas Cridae ex Cancellaria sua in vim Citationis Generalis seu edicti publici extradendas
umocuje literalnie(prawnie)? ? poza kancelarią? Jego w sile szybciej generalnie jego spożycie ? na zewnątrz
esse decrevit et subsequenter in termino ex dispositione huiusmodi Cridae literarum
istnienie zarządzenia w konsekwencji w terminie poza zniszczeniem jego ? listu
publicatarum incidenti formato cum intervenientibus Processu reliquum negotium huiusmodi Erectionis
opublikowanie przepaść kształt ponieważ orędownictwo procesu opóźnione kłopot w tej erekcji
fiendae ad Iudicium Nostrum Consistoriale Cracoviense pro Finali decisione? una cum
zależy od osądu naszego konsystorza Krakowskiego przez końcową decyzję jedną ponieważ
partibus remisit? Decreto suo interlocutorio sub Die Luna 11 Decembris Kielic Anno Domini 1684
uczestnictwo uwolnić dekret jego oponent blisko miesiąc 11 grudnia Kielce Roku Pańskiego 1684
dato? de praemis Latiore? Illustrissimus? Reverendus et Religiosus Cornelius? Rotkiewicz
daje nagrodę ? ? ? i religijności Korneliusz Rotkiewicz
Conventis Cracoviensis S. Marci Ordinis Beatorum Martyrum de Paenitentia Prestit??? Capella in Oppido Bogoria praesidens .... ???
Ps. Pytajniki oznaczają miejsca nieodczytane w łacińskim takście a w polskim - nie przetłumaczone z uwagi na moja niewiedzę.
Pozdrawiam
poraj

poraj pisze:Mogą w teksie występowac błędy powstałe zarówno w transkrypcji z rekopisu na tekst drukowany gdyż w wielu miejscach rękopis jest mało czytelny

Jak i ze względu na pobieżną znajomość języka przez transkrybującego

Panie Robercie, myślę że lepszym byłoby:
a) umieścić skany omawianych stron np. w serwisie fotosik.pl
b) zamieścić osobno transkrypcję i przekład, wraz z numeracją wierszy - w takiej postaci, jak wyżej, jest to mało strawne

Ponawiam apel o pomoc w transkrypcji. Zostało jeszcze 13 stron, a czyta się całkiem przyjemnie.

Zobaczymy co na ten temat powiedzą inni. Jeżeli zaidzie taka konieczność to umieszczę gdzieś skany. Następnym razem będzie oddzielnie już ponumerowana transkrypcja i przekład.
pozdrawiam

poraj pisze: In Nomine Domini Amen W imię Boga Amen
Ad perpetuam Rei memoriam Dla zachowania ? pamięci
NICOLAUS OBORSKI
DEI et Apostolicae Sedis Gratia Episcopus Laodicensis
Bogu i Apostolskiej siedzibie wdzięczność Episkopatu ?

Dominus to Pan, zatem- W Imię Pańskie Amen
Ad perpetuam rei memoriam- standardowa formuła dokumentów kościelnych, zwłaszcza Stolicy Apostolskiej, zazwyczaj tłumaczona- "Na wieczną rzeczy pamiątkę".

Mikołaj Oborski

Z Bożej i Stolicy Apostolskiej łaski biskup... [niestety, nie jestem w stanie rozszyfrować nazwy łacińskiej stolicy biskupiej]

A czy nie chodzi po prostu o biskupa Laodicei?

To jest tyle ile mogę zrobić od ręki, o ile czas mi pozwoli postaram się posiedzieć jeszcze trochę nad tekstem. Litterae Cridae wiem, że jest to rodzaj pisma urzędowo-prawnego, niestety nie pamiętam dokładnej formuły, ale to przy okazji sprawdzę, tak jak i Laodicensis. Może jednak dobrze by było zamieścić zdjęcie rękopisu. Oczywiście nie jest to dobry przekład i zawiera błędy, w każdym razie mam nadzieję, że choć trochę pomoże Panu.
Pozdrawiam.
E.

In Nomine Domini Amen. Ad perpetuam Rei memoriam NICOLAUS OBORSKI DEI et Apostolicae Sedis Gratia Episcopus Laodicensis Suffraganeus Scholasticus Vicarius in Spiritualibus et Officialis Generalis? Cracoviensis Universis et singulis quorum interest, interit? [interfuit] aut in futurum quomodolibet interesse poterit praes....?[praesentes] literas nostras visuris lecturis et audituris significamus. Ead[em?] notitiam indubitutam dedui nu...? nobis ex Alto Vicarialis Sollicitudinis munus exposcit et? [atque] qui ad Cultum Divinum in Anima solidius imprimendum quantum Nobis ex Alto conceditur solertius? intendimus, ibi praecipue opp...- [opportunum] num remedium apponamus ubi majora augendi Cultus Muni? [munia] conspicimus assurgere documenta, quo et futuro saeculo Exemplum bone merendi Fide oculata praebeatur et sublimia praesentis aevi gesta perennibus Literarum munimentis de caliginoso? oblivionis injuria salubriter? vindicentur.
W imię Pańskie. Amen. Na wieczną pamiątkę sprawy Mikołaj Oborski z łaski Bożej i stolicy apostolskiej biskup Laodicensis, Sufragen, Scholastyk, Wikary w sprawach duchowych i urzędnik generalny Krakowa wszystkim i każdemu z osobna, którym zależy na tym, zależało lub w przyszłości w jakikolwiek sposób będzie mogło zależeć przez obecne nasze pismo mającym zobaczyć, czytać i słyszeć oznajmiamy. Tą właśnie niewątpliwą wiedzę daną nam z wysokości powinność wikariuszowej troski żąda a także, który do wyciśnięcia tak wielkiego kultu Bożego w duszy mocniej z wysokości jest użyczany zręczniej natężamy, tam szczególnie odpowiednie bowiem lekarstwo przykładamy, gdzie większe powinności pomnożenia czci spostrzegamy żeby powstały dokumenty, w którym i w przyszłym stuleciu przykład służenia dobrze przez widoczną wiarę jest dostarczony i wspaniałe czyny obecnego wieku przez wieczne potwierdzenie pisma o ciemnej krzywda zapomnienia zbawiennie zostanie pomszczona.
Hic est quomodo Magnificus Lucas Bogoria Podłęski bonorum oppidi Bogoria Mała Wieś alias Wysokie minor et aliorum eo pertinentium bonorum heres zelo promovendae Divinae Gloriae accensus decorem [nie ma takiej formy] Domus DEI diligens maiori commoditati incolarum oppidi Bogoria in audiendis Divinis, et Sacramentis percipiendis prospiciens ex Capella Tituli Sanctissimae Trinitatis in praefato oppido Bogoria tempore antiquo constructa et consecrata Novam Ecclesiam Parochialem ab [łączy się z abl.]Ecclesiam [Ecclesia] Parochiali in villa Kiełczyna independentem insistendo piae intentioni majorum suorum in perpetuum beneficium Ecclesiasticum Regulare, tum et Praepositura Regularem Ordinis Beatorum Martyrum de Paenitentia cum aliis Fratribus eiusdem Ordinis cum canonica institutione de novo fundare, plantare eterigere [et erigere] firmiter in animo suo constituto eidemque Ecclesiae tum Praeposito et Fratribus Ministrisque vero? dote? perpetua et congrua sustentatione ac onerum Parochialium supportatione bona sua immobilia? propria et hereditaria de situ et positione inferius specificata mediantibus inscriptionibus officiosis pleno iure acquisita nec non decimam manipularem ex agris praedialibus et civilibus oppidi Bogoria excrescentem tum et summam capitalem? 7000 Florenorum Polonicalium in censum annuum reemptionalem locata? confectas officio et iudicio Episcopali Cracoviensi praesentavit humiliter supplicando quatemis? easdem inscriptiones authoritate Ordinaria admittere et approbare dignaretur.
Ten jest w jaki sposób Wspaniały Łukasz Bogoria Podłęski dobra miasta Bogoria, Mała Wieś gdzie indziej Wysokie Mniejsze i innych w tym przynależnych dóbr dziedzic gorliwością rozszerzenia Boskiej chwały zapalony o chwałę domu Bożego troskliwy większej korzyści mieszkańców miasta Bogoria w słuchaniu Boskich, i przyjmowaniu sakramentów mający staranie z kaplicy pod wezwaniem Św. Trójcy we wspomnianym mieście Bogoria dawno wzniesiona i poświęcona nowy kościół parafialny od Kościoła parafialnego we wsi Kiełczyna niezależny w wystąpieniu pobożnemu zamiarowi swoich większych (przodków) na wieki duchowno-klasztorną prebendę tak i prepozyturę reguły zakonu błogosławionych męczenników od pokuty z innymi braćmi tego zakonu z kanonicznego przydzielenia na nowo ufundować, sadzić i wybudować trwale w duszy swojej postanowione i temu kościołowi tak proboszczowi i braciom i służbie zaprawdę na wieki dane i dochód utrzymaniem a także zniesieniem parafialnych ciężarów dobra swoje własne nieruchome i dziedziczne z miejsca i położenia niżej wyliczone z osobna za pośrednictwem wpisów urzędowych zgodnie z prawem uzyskane dziesięcinę snopową z pól prywatnych i miejskich miasta Bogoria dostarczaną tak i całą sumę 7000 florenów zechciał uznać. Przedstawił uniżenie prosząc, aby te wpisy na mocy ordynariusza dopuścił i polskich do rocznego podatku na nowo nabytego umieszczone i wykonane przez urząd i osąd biskupa krakowskiego
Quod quidem? Officium piam Intentionem memoratie? Fundatoris paterne complecandam?[complacandam] ac ad effectum deducendo ante omnia formam et praxim in talibus fieri solitam secutumne videlicet cui piam in praemissis praeiudicium inferret? imo ut praesens Fundatio omni meliori modo stabiliatur literas Cridae exCancellaria sua in vim Citationis Generalis seu edicti publici extradendas Conventis Cracoviensis S. Marci Ordinis Beatorum Martyrum de Paenitentia Prestit??? Capella in Oppido Bogoria praesidens .... ???esse decrevit et subsequenter in termino ex dispositione huiusmodi Cridae literarum publicatarum incidenti formato cum intervenientibus Processu reliquum negotium huiusmodi Erectionis fiendae ad Iudicium Nostrum Consistoriale Cracoviense pro Finali decisione? una cum partibus remisit? Decreto suo interlocutorio sub Die Luna 11 Decembris Kielic Anno Domini 1684 dato? de praemis Latiore? Illustrissimus? Reverendus et Religiosus Cornelius? Rotkiewicz Conventis Cracoviensis S. Marci Ordinis Beatorum Martyrum de Paenitentia Prestit??? Capella in Oppido Bogoria praesidens .... ???
Który zaś urząd pobożny zamiar na pamiątkę założyciela ojcowską przejednania a także do wykonania wprowadzeniem przede wszystkim formę i zastosowanie w takich, żeby stało się zwyczajnym czy towarzyszący oczywiście któremu pobożna w zapowiedzianych wyrok wzbudziłby najniżej, aby obecna fundacja wszelkiemu lepszemu tylko umocniła się pismo Kride z własnej kancelarii mocą ogólnego przytoczenia bądź publicznego zarządzenia polecone ustanowił, że jest i kolejno w terminie z rozporządzenia tego rodzaju Kridae pisma opublikowane przypadkowemu pismu z wstawiającymi się procesowi pozostałej pracy tego rodzaju wzniesienia mającego powstać do sądu naszego konsystorskiego w Krakowie dla ostatecznej decyzji razem z częściami przyzwolił dekretem swoim pośrednim we wtorek 11 grudnia w Kielcach, w roku pańskim 1684 dane z pierwszeństwa przedłożenie dostojny czcigodny i pobożny Kornelisz Rotkiewicz Konwentu krakowskiego św. Marka zakonu błogosławionych męczenników od pokuty ... kaplica w mieście Bogoria ...

innuendo pisze:A czy nie chodzi po prostu o biskupa Laodicei?

In Asia Minore?

R. K. Miller pisze:

innuendo pisze:A czy nie chodzi po prostu o biskupa Laodicei?

In Asia Minore?

No tak. Frygii nie bierzemy pod uwagę Może jutro mi się uda dorwać w bibliotece do słownika odpowiedniego.

Mowa rzecz jasna o tzw. biskupie "in partibus infidelium", jedynie tytularnym. Rzeczony duchowny prawdopodobnie nigdy w Laodycei nie był.

Ewo, jestem pod wrażeniem

Dwa moje spostrzeżenia:

Ewa pisze:zelo promovendae Divinae Gloriae accensus decorem [nie ma takiej formy] Domus DEI diligens maiori commoditati incolarum oppidi Bogoria in audiendis Divinis

[nie ma takiej formy] - w Wulgacie jest
in audiendis Divinis - w słuchaniu obrzędów, konkretnie: "w słuchaniu Mszy"

Szanowna Pani Ewo
Serdecznie dziękuję za tłumaczenie, a wszystkim za pomoc i zinteresowanie.
Skany stron jak i dokonaną przez Pana Bartosza transkrypcję części stron, mogę przesłać tylko zainteresowanym (niestety po konsultacjach z właścicielem rękopisu, nie mogę ich publicznie prezentować a tym samym umieścić na jakims serwerze). Dodam, że z materiałów źródłowych wynika iż Mikołaj Oborski był biskupem sufraganem krakowskim.
Pozdrawiam

Gavantius pisze:Mowa rzecz jasna o tzw. biskupie "in partibus infidelium", jedynie tytularnym. Rzeczony duchowny prawdopodobnie nigdy w Laodycei nie był.

Rzeczywiście,

Catholic Encyclopedia pisze: Laodicea

A titular see, of Asia Minor, metropolis of Phrygia Pacatiana, said to have been originally called Diospolis and Rhoas; Antiochus II colonized it between 261 and 246 B.C., and gave it the name of his wife, Laodice. [...]

The Mongol and Turkish invasions brought on its decay, and then its complete ruin. Its magnificent remains are to be seen near the village of Denizli, formerly and more exactly called Denizli Ladik (Ladik =Laodicea), in the vilayet of Broussa; they consist principally of a stadium, three theatres, an aqueduct, sarcophagi, etc.





In Partibus Infidelium

(Often shortened to in partibus, or abbreviated as i.p.i.).

A term meaning "in the lands of the unbelievers," words added to the name of the see conferred on non-residential or titular Latin bishops, for example: "John Doe, Bishop of Tyre in partibus infidelium". Formerly, when bishops were forced to flee before the invading infidel hordes, they were welcomed by other Churches, while preserving their titles and their rights to their own dioceses. They were even entrusted with the administration of vacant sees. Thus we find St. Gregory appointing John, Bishop of Alessio, who had been expelled by his enemies, to the See of Squilace (cap. "Pastoralis," xliii, caus. vii, q. 1). In later days it was deemed fitting to preserve the memory of ancient Christian Churches that had fallen into the hands of the unbelievers; this was done by giving their names to auxiliary bishops or bishops in missionary countries.