Łacina - Forum Latinum

Proszę o pomoc w tłumaczeniu!!! Przygotowuje pracę o bazylice mniejszej pod wezwaniem św. Tomasz Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim. W kościele tym znajdują się miniatury łuków triumfalnych z XVII wieku, na których zawieszone są specyficzne emblematy przedstawiające sceny biblijne oraz metaforyczne. Część z liter z upływem setek lat się "zatarła", dlatego przepraszam z góry za możliwe występowanie literówek i braków. W nawiasach podaje towarzyszącą opisowi ilustrację (jeżeli jest czytelna).

MORTE VITA DATUR (ukrzyżowanie)
POST TATA SUPER SIES (zmartwychwstanie)
NANIS SINE TUTACIA (pusta łódź)
SUBEST UT IMPERET (ukoronowanie NMP)
DOCET ET DELECTAT
REDIT INDE VENIT
SPECUL...S...A (kwadrat)
E CROURE SALUS (ołtarz)
TRONUS SINE RIPA (tron z baldachimem)
SER ... T ... O
SIVE ET ...ASE (anioł przy zwłokach)
...NI ... BORE(T?) (zwierzę - koń lub świnia)
HORTUS SINE RUGA (cztery postacie w ubraniach w paski)

Części emblematów nie wypisałem, bowiem w internecie, w polecanych przez WAS, słownikach udało mi się odnaleźć tłumaczenie sentencji (np. sic itur ad astra - tak się kroczy ku gwiazdom).
Z góry dziękuję za pomoc!!!

Parę pomysłów mam ale nie na wszystko

MORTE VITA DATUR (ukrzyżowanie)
śmierć daje życie
przez śmierć życie jest dane

NANIS SINE TUTACIA (pusta łódź)
Może: NAVIS
Łódź bez opieki

SUBEST UT IMPERET (ukoronowanie NMP)
Poddał się by rządzić (poddała się)

DOCET ET DELECTAT
Uczy i sprawia przyjemność

REDIT INDE VENIT
Powrócił więc przyszedł

E CROURE SALUS (ołtarz)
Chyba: E CRUCE
Zbawienie przez krzyż (od krzyża) - domyślnie pochodzi

TRONUS SINE RIPA (tron z baldachimem)
Tron bez brzegu - ale nie wiem czy to ma sens

HORTUS SINE RUGA (cztery postacie w ubraniach w paski)
Ogród bez - i tu nie do końca wiem co ma sens w kontekście
ruga może znaczyć - zmarszczka, fałd, pochumrna twarz, sutna twarz, starość,

Może najlepsze będzie Ogród bez starości?

Pozwole sobie poprawić

REDIT INDE VENIT
Powrócił tam, skąd przyszedł


E CRUORE SALUS (ołtarz)
Zbawienie dzięki krwii (JEzusa)

tak, innuendo, zgadza sie ogrod bez starosci bedzie lepiej pasowal, poniewaz te postacie sa ukazane w ogrodzie i zapewne sa alegoria nieskonczonego szczescia w raju
TRONUS SINE RIPA - czy moze to byc 'tron bez granic' - symbol absolutnej władzy bożej? namalowany jest ogromny tron i mnostwo wolnej pustej przestrzeni
POST FATA SUPERSIES byc moze jest tak jest prawidlowo i zamiast tata powinno byc IATA lub FATA a SUPERSIES powinno byc razem?? napisowi towarzysza namalowani trzej spiacy zolnierze i Jezus lewitujacy na grobem z labarum w reku
jezeli chodzi o
SPECUL...S...A (kwadrat)
SER ... T ... O
...NI ... BORE(T?) (te zwierzę to świnia, koń, krowa albo byk - modelunek sylwetki jest dosyc dyletancki)
SIVE ET ...ASE (anioł przy zwłokach)
to postaram sie niedlugo zdobyc zdjecia - byc moze to pomoze rozszyfrowac znaczenie (chociaz w' SER ... T ... O' i '...NI ... BORE(T?)' jest ich tak niewiele ze pewnie niemozliwe bedzie odczytanie sensu)

w przypadku SIVE ET ..ASE (być może SINE lub SIUE) zatarte są dwie lub góra trzy litery przed koncówką 'ase' wiec chociaż moze ktos pomoże odczytac przypuszczalne znaczenie. a co do 'specul..s ...a' to bylbym wdzieczny za podanie czesci wyrazów które zaczynają sie od specul... i możliwie mogą skończyć się na 's' - możliwe że słowo to powinno być napisane specvl...s (napis ilustruje oryginalny symbol, ktorego znaczenia nie potrafie rozszyfrowac otoz jest to czarny kwadrat albo ramy jakiegos obrazu bez plotna - byc moze jest to oddanie idei Boga architekta, ale tę zazwyczaj ilustruje się trójkątną ekierką lub cyrklem)

serdeczne dzieki dla Keraunosa, innuendo i Bq!!!

Bq pisze:E CRUORE SALUS (ołtarz)
Zbawienie dzięki krwii (JEzusa)

Jesteś pewien, ze przez krew. Bo jakoś znam bardziej powiedzenie że "zbawienie przez krzyż".
Ale faktycznie z tych liter lepiej wygląda na krew, tylko jakoś takie powiedzenie mało "obiło mi sie o uszy".

zbawienie przez krew bardziej pasuje do obrazu na ktorym jest oltarz a za nim kaplan wznoszocy kielich. zapewne obraz + slowo byly formą polemiki z protestancka komunia pod dwoma postaciami (Kościoł zezwalał krew podawać jedynie kapłanom, obawiano się rzekomego ryzyka rozlania wina stad to ograniczenie). inne przyklady - ruch ikonogragraficzny majace informowac o bezcennosci krwi Jezusa to np tlocznia mistyczna w krakowie (http://artyzm.com/n/nieznani/scienne/tlocznia.htm)

a macie jakis pomysl na:
POST FATA SUPERSIES
SIV(lubNlubU)E ET ..ASE (.. - dwie lub trzy litery)

POST FATA SUPERSIES
Może Superstes

Zakładająć ze jak wcześniej pisałeś o zmartwychwstaniu moze to być

Po wyrokach losu (śmierci) będziesz stał na czele (przewodził)

Dzięki wszystkim za pomoc! Mam teraz tekst z ołtarzy związanych z Trójcą Świętą i Sw. Mikołajem.

O ADORANDA TRINITAS
VERE LANGUORES NOSTROS IPSE TULIT,
ET DOLORES NOSTROS IPSE PORTAVIT.

HOC ALTARE
DICATUM EST
S. NICOLAO

Nie powinno być błędu w tekście - dopuszczam jedynie możliwość, że mogłem pomylić U z V. Z góry dziękuję!!!

P.S.
Jak ktoś wie co to moze znaczyc, bede wdzieczny za wszelkie sugestie:
SIV(lubNlubU)E ET ..ASE (.. - dwie lub trzy brakujące litery)[/url]

Cegła pisze: HOC ALTARE
DICATUM EST
S. NICOLAO

Ten Ołtarz
Jest (Został) Poświęcony
Św. Mikołajowi

Cegła pisze: P.S.
Jak ktoś wie co to moze znaczyc, bede wdzieczny za wszelkie sugestie:
SIV(lubNlubU)E ET ..ASE (.. - dwie lub trzy brakujące litery)[/url]

Może to mogło być: "sine et cera" - dosł. "bez wosku", skąd wzięło się sincerus - szczery, uczciwy, ale nie wiem. Taka propozycja

Cegła pisze:O ADORANDA TRINITAS
VERE LANGUORES NOSTROS IPSE TULIT,
ET DOLORES NOSTROS IPSE PORTAVIT.
[/b]

O wychwalana (sławiona) świeta Trójco
Zaprawdę słabości nasze zabrał na siebie
i nasze bóle sam wziął (poniósł).

Czyli chodzi o to, że Chrystus przez swą śmierć wziął na siebie wszytskie bóle i troski świata.

thx Gorn. jescze bym prosil o translację napisu z ołtarza Trójcy Świętej:

O ADORANDA TRINITAS.
VERE LANGUORES NOSTROS IPSE TULIT,
ET DOLORES NOSTROS IPSE PORTAVIT.

PS
SIV(lubNlubU)E ET I...ASE
dzisiaj odczytalem litere "i" po niej nastepuja dwa lub trzy znaki a nastepnie sufiks(?) "ase"

z góry dziękuję za pomoc[/url]

Pierwszy juz wyjaśniłem chyba w tym czasie jak pisałeś pytanie
A drugi nic mi niestety nie przychodzi na razie do głowy

Cegła pisze: SIV(lubNlubU)E ET I...ASE
dzisiaj odczytalem litere "i" po niej nastepuja dwa lub trzy znaki a nastepnie sufiks(?) "ase"

Jeśli to było obok anioła przy zwłokach to to mogło by być SINE jako tryb rozkazujący od sino, sinere, sivi, situm, czyli "Pozostaw w spokoju", tylko pytanie co znaczy reszta. Może ktoś się domyśli.

Pozdrawiam

ta sugestia z SINERE jest chyba trafna...

ha juz wiem...

SINE ET IN PACE...

bo to może być C a nie S

ale nie wiem... bo jakoś głupio to brzmi...

albo to urywek czegoś dłuższego: ... sine et in pace ...

a to SINERE to też pozwalać: ... pozwól i w pokoju ...