Łacina - Forum Latinum

dzień dobry, w poniedziałek mam egzamin, który w dużej mierze opierać się będzie na poniższych tekstach. bardzo proszę o poprawienie tłumaczeń, wskazanie nieścisłości, wyjaśnienie gramatyczne, poradę itp.

1) Oedipus adulescens cum inter ceteros fortitudine emineret, invidiam multorum excitabat. Unus ex iis, cum Oedipus inter epulas cenaret et luderet, bonam famam eius laesit dicens se Polybi filium non esse. Adulescentem metus invasit, ne verba illa vera essent. Itaque oraculum Delphicum consuluit. Deus dixit: “Tibi pater necandus et mater in matrimonium ducenda est”. Ea re audita Oedipus, ne id oraculum perficeretur, in patriam remigrare nolebat. Tam cum ab oraculo discederet, ei senex in curru sedens obviam venit. Servi senis Oedipum de via decedere iusserunt, sed adulescens eorum verba contempsit. Iratus servos afflixit, senem de curru detraxit et necavit. Ad urbem Thebas deinde venit. Prudentia sua Thebanos terrore Sphingis liberavit et reginam uxorem duxit. Ita in locum Laii Regis successit.

2) De tyranno et anu
Quarto a Chr.n. saeculo Syracusas Dionysius tyrannus regebat. Omnibus tyranni exitium a deis expetentibus propter nimiam morum acerbitatem et intolerabilia onera sola Syracusana quaedam, ultimae senectutis mulier, cotidie matutino tempore deos, ut incolumis ac sibi superstes esset, orabat. Qua re sibi nuntiata tyrannus anum ad se duci iussit. Muliere conspecta interrogavit: “Quibus et qualibus rebus a me factis in mentem tibi venit preces deis immortalibus facere?”. Tum illa non perterrita inquit: “Gravi tyrrano me puella urbem regente carere eo cupiebamus. Quo interfecto gravior illo arcem occupavit. Eius quoque finiri dominationem orabamus. Tertium te superioribus crudeliorem habemus regem. Te mortuo deterior in locum tuum successurus esse mihi videtur, qua re pro tua salute deos oro”.
Quo responso dato libera discessit, mulierem tam facetam enim et audacem Dionysius punire noluit.

3) De Leonida
Leonidas ad angustias Thermopylarum profecturus erat. Ephori eum propter paucitatem militum retenturi erant, sed ille;”Satis is numerus militum erit ad ea, quae acturus sum: pro patria mihi pugnandum est”. Ad Thermopylas exercitum allocutus est: “Copiae hostium non longe absunt: hic nobis aut vincendum aut moriendum est”. Persae Ephialte proditore duce Graecos circumvenerant et omnes Lacedaemonii pro patria mortui sunt.
“Dulce et decorum est pro patria mori” – Horatius canit.

4) Servi taceant!
Puppius Piso, orator Romanus, servis praeceperat, ut tantum ad interrogata responderent neve quicquam praeterea dicerent. Evenit, ut Clodium ad cenam invitari iuberet. Hora cenae instabat, iam aderant ceteri convivae omnes; solus Clodius exspectabatur. Piso servum, qui solebat convivas vocare, aliquoties emisit, ut videret, veniretne Clodius. Cum tamen iam desperaretur de eius adventu, Piso servo: “Dic, - inquit – num non invitasti Clodium”? “Invitavi” – respondit ille. “Cur ergo non venit”? “Quia venturum se negavit”. Tum Piso: “Cur id non statim dixisti?” Respondit servus: “Quia non sum a te interrogatus”.

5) De mensium nominibus
Romani olim auctore Romulo annum decem mensibus ordinatum habuerunt. Qui annus a Martio mense incipiebat, quem sequebantur: Aprilis, Maius, Iunius, Quinctilis, Sextilis, September, October, November, December.
Romulus primum anni mensem patri suo Marti dicavit. Quem mensem primum fuisse vel ex hoc maxime probatur, quod ab ipso Quinctilis quintus est. Secundum mensem nominavit Aprilem (ut quidam putant cum adspiratione quasi Aphrilem a spuma, quam Graeci aphron vocant, unde orta Venus creditur). Et hanc Romuli asserunt fuisse rationem, ut primum mensem a patre suo Marte, secundum ab Aeneae matre Venere (Graece: Aphrodite) nominaret. Hodie quoque in sacris Martem – patrem, Venerem – genetricem vocamus.
Maium – Romulus tertium posuit, de cuiuc nomine inter scriptores dissensio est. Plures tamen putant mensem nominatum esse a Maia, Vulcanis uxore, aut contendunt, quod rectius videtur, Maiam, Mercurii matrem, mensi nomen dedisse. Et recte quidem: hoc mense mercatores omnes Maiae Mercurioque sacrificant.
Iunius Maium sequitur, qui ab Iunonis deae nomine primum Iunonius appellabatur, sed post detritis quibusdam litteris ex Iunonio Iunius dictus est. Quinctilis – in honorem Iulii Caesaris Iulius appellatus est. Augustus mensis deinde est, qui Sextilis antea vocabatur, antequam honori Augusti ex senatus consulto dicatus est.
Haec sunt, quae de mensium nominibus Macrobius enarravit.

6) De hominibus, qui plurimos annos compleverunt
M. Valerius Corvus (vel Corvinus) centesimum annum complevit. Cuius inter primum et sextum consulatum quadraginta et sex anni intercesserunt suffecitque integris viribus non solum publicis officiis, sed etiam diligentissimae agrorum suorum culturae: et civis et patris familiae optabile exemplum.
Cuius vitae spatium aequavit Metellus, quartoque anno post consularia imperia senex admodum pontifex maximus creatus, tutelam caerimoniarum per duo et viginti annos neque in votis nuncupandis voce haesitante neque in sacrificiis faciendis tremula manu gessit.
Muliebris etiam vitae spatium non minus longum in compluribus apparuit. E.g. Livia Rutilii septimum et nonagesimum, et Terentia Ciceronis tertium et centesimum, et Clodia Aufilii quindecim filiis ante amissis, quintum decimum et centesimum explevit annum.

7) De Romanorum regibus magistratibusque
Primum Romani a regibus gubernabantur. Rex auxilio centum, deinde trecentorum senatorum, qui etiam patres nominabantur, regnabat. Caesaris aetate quingenti patres in album conscripti sunt.
Romulus, primus Romanorum rex, ut tradunt, septem et triginta annos Romae praestitit, Numa Pompilius, secundus rex, tres et quadraginta, Tullus Hostilius, qui tertius regnabat, duo et triginta, Ancus Marcius, qui quartus sequitur, quattuor et viginti, Tarquinius Priscus, quintus Romanorum rex, duodequadraginta, Servius Tullius, qui sextus regnabat, quattuor et quadriginta, Tarquinius Superbus, septimus et ultimus rex Romanorum, quinque et viginti. Omnino reges ducentos quadraginta tres annos in urbe Roma regnaverunt. Regibus exactis duo consules civitati praefuerunt. Primum praetor unus erat, qui urbanus appellabatur, in causas civium Romanorum dicebat, deinde praetor peregrinus, qui ius dicebat, cum causa civis Romani et peregrini diiudicanda erat; tum quattuor, denique sex praetores fuerunt. A Sulla octo dicti, a Caesare sedecim, qui iudiciis praeerant.
Aediles quattuor erant, duo plebeii, duo curules, quorum curae urbs, annona ludique erant.
Tribuni plebeii duo, postero tempore decem fuerunt, quibus ius agendi cum plebe et patribus fuit. Cum patriae periculum immineret, dictator a senatu creabatur.
Quaestores curam de aerario adhibuerunt, primum quattuor, deinde octo; Sulla viginti, Caesar autem quadraginta quaestores creavit. Censores mores civium regebant.
Ciceronis verba sunt: Magistratibus opus est, sine quorum prudentia ac diligentia esse civitas non potest.

Socrates de beatitudine quid senserit?
Socrates, cum esset ex eo quaesitum, nonne Archelaum, qui tum fortunatissimus haberetur, beatum putaret , “Haud scio, - inquit – numquam enim cum eo disputavi”. “Quid? Aliter tu id scire non potes?” “Nullo modo” - Socrates respondit. “Tu igitur ne de Persarum quidem rege magno potes dicere, beatus-ne sit?” At Socrates: “Quomodo possim, si ignore, quam sit doctus, quam vir bonus?” – “Quid? Tu in eo sitam vitam beatam esse putas?” – “Equidem – respondit Socrates – ita existimo: bonos – beatos, improbos – miseros”. “Miser ergo Archelaus?” – “Certe, si iniustus”.

9) Varia (s.104)
Amicum meum Varsoviam venisse audio. Amicum meum Varsoviae iam esse gaudeo. Urbem nostram omnium pulcherrimam esse saepe audivistis. “ Scio me nihil scire” – verba Socratis sunt. Leges ad civium salutem inventas esse constat. Sententiam illam veram esse puto. Victorem a victo superari saepe videmus. Romam a Romulo conditam esse scriptores tradunt. Thales dixit aquam esse initium rerum. Cato dixit litterarum radices amaras esse, sed fructus iucundiores.
Avarus sero cognoscet se frustra pecuniae studuisse. Imperator dicit se numquam triumphi cupidum fuisse. Innumerabiles esse morbos affirmas? Coquos numera! Credo miseram fuisse Penelopen, quae tam diu viro suo caruit.

10) Varia (s.111)
Utinam falsus vates sim! Bono animo semper sis! Sit nox cum somno, sit sine lite dies! Sit venia verbo! Dum spiramus, speremus! Ne id tibi curae sit! Domi exspectemus potius quam hic ante ostium. Illud utinam ne scriberem! Ne patefaciamus aures assentatoribus. Rapiamus, amici, occasionem de die! Procul a nobis sit hoc periculum! Stultitiae puerorum ignoscas. Quis dicere possit vera esse somnia? Cras amet, qui numquam amavit, quique amavit, cras amet! Quod felix faustum fortunatumque sit populo Romano Quiritium! Vincat utilitas Rei publicae!

11) Varia ( s.140)
Legendi semper occasio est, audiendi non semper. Optimus est orator, qui dicendo animos audientium et docet et delectat et movet. Libertas est potestas faciendi id, quod iure licet. Serum est cavendi tempus in mediis malis. Non modo ars dicendi, sed etiam ars tacendi difficillima est. Hominis mens diligenter discendo alitur et cogitando. Ridendo dicere verum. Venia legendi. Modus vivendi.
Qui tacet, consentire videtur. Qui tacent, consentire videntur. Fortunatus sibi Croesus videbatur. Quam multos scriptores rerum suarum ille Alexander secum (=cum se) habuisse dicitur! Aristides omnium Atheniensium iustissimus fuisse traditur. Xanthippe, Socratis uxor, morosa admodum atque iurgiosa fuisse dicitur. Scribendo dicimus diligentius, dicendo scribimus facilius.

12) Varia (s. 150)
Faciendum id nobis est. Facienda ea nobis sunt, quae parentes imperant. Lex iubet ea, quae facienda sunt, prohibetque contraria. Damnum appellandum est cum mala fama lucrum. Quid mihi putas agendum esse? Vigilandum est semper! – Ciceri cives monet. Carthaginem delendam esse Cato in senatu censuit. Pro amico contra patriam arma sumenda non sunt – Cicero inquit – “patria enim amicitiae praeponenda est”. Quod erat demonstrandum.

13) Varia (s. 154)
Dulce et decorum est pro patria mori – in Horatii poetae carmine haec legi possunt. Egredere ex urbe, patent portae, proficiscere! Obliviscere caedis atque incendiorum! – Cicero Catilinam admonet. Sunt tempora gaudendi, sunt tempora dolendi. Ave, Caesar! Morituri te salutant! – his verbis gladiatores pugnaturi Caesarem salutabant. Hic mortui vivunt, hic muti loquuntur: haec verba in bibliotheca quadam scripta leguntur. Sapere auso! Haec verba sunt in nomismate dedicato a Stanislao Augusto, Poloniae rege, Stanislao Konarski, viro optime de scholis moderandis merito. Iudicis est semper in causis verum sequi. Pudorem rubor, terrorem-pallor et tremor et dentium crepitus consequitur. Plinius dicere solebat nullum esse librum tam malum, ut non aliqua parte prodesset. Ad quae cognoscenda iter ingredi, transmittere mare solemus, ea sub oculis posita neglegimus. Aequat omnes cinis: impares nascimur, pares morimur. Emoriar, si ha puellam uxorem non duxero!

14) Varia (s.164)
Roma anno septingentesimo quinquagesimo tertio a.Ch. n. (=ante Christum natum)condita est. Reges anno quingentesimo decimo Roma pulsi sunt. Romani tria bella cum Carthaginiensibus gesserunt: primum bellum ab anno ducentesimo sexagesimo quarto usque ad ducentesimum secundum. Anno post facta est. Bellum tertium ab anno centesimo undequinquagesimo usque ad centesimum quadragesimum sextum gestum est.
Titus Maccius Plautus anno ducentesimo quinquagesimo natus, annos undeseptuaginta vixit. Circiter centum quadraginta fabulas scripsit, quarum una et viginti asservatae sunt. Mortem obiit anno centesimo octogesimo primo.
Caius Iulius Caesar a sexaginta fere coniuratis Idibus Martiis necatus est anno quarto et quadragesimo a.Ch.n
Quintus Horatius Flaccus, poeta ille celeberrimus, et Cilnius Maecenas, quorum amicitia nota est, eodem anno i.e. octavo a.Ch.n. mortui sunt.
Duas aures habemus et os unum, ut plura audiamus quam loquamur.



tłmaczenia zamieszczam pod spodem, za odpowiedzi z góry dziękuję

No i gdzież to tłumaczenie?

Dzień dobry. Chciałam prosić o pomoc w tłumaczeniu kilku zdań:

1. "Disce, puer, quid dulcius est quam discere multa?"
Naucz się (śliczna gra słów ale czy tu nie powinno być po prostu "dice"?), chłopcze, co jest słodsze/ czy jest coś słodszego niż uczenie się dużo.
Nie wiem, co zrobić z tym znakiem zapytania na końcu. Moje tłumaczenie potrzebuje raczej wykrzyknika.

2. vi victa vis.
Siła przez pokonanie siły

3. temeritas est florentis aetatis, prudentia - senescentis.
Lekkomyślność należy do wieku kwitnienia, rozwaga do wieku dojrzałego (dativus possesivus?)

4. non potest inveniri vita hominis carens molestia
Nie da się znaleźć takiego życia, które byłoby pozbawione przykrości.

Ładnie to tak "czepiać się" cudzego tematu?

1. Disce powinno tu być (por. słynne powiedzenie Stefana Batorego).
Ucz się chłopcze, cóż jest przyjemniejszego (dosł. słodszego) niż uczyć się wielu rzeczy? Takie pytanie retoryczne. Multa - acc. pl. neutri.
2. Siła zwyciężona siłą (przemocą). Vis nie ma gen. sg., więc nie może być siły.
3. Nie ma tu dativu, jest za to gen. characteristicus: Lekkomyślność jest cechą wieku młodzieńczego (dosł. kwitnącego), roztropność - starczego.
4. Może być.

przepraszam za zwłokę, na początek varie:

10) Varia 111
Obym był fałszywym prorokiem! Zawsze bądź dobrego ducha! Niech będzie noc ze snem, niech będzie dzień bez kłótni! Niech będzie łaska słowa! Póki oddychamy miejmy nadzieję! Niech to nie będzie twoją troską! W domu oczekujmy raczej niż przed drzwiami. Obym tego nie napisał! Nie otwierajmy uszu na pochlebców. Łapmy, przyjeciele, okazję dnia! Z daleka od nas niech będzie to niebezpieczeństwo! Wybaczcie chłopcom głupotę. Któż mógłby powiedzieć, że sny są prawdziwe? Jutro niech kocha, kto nikogo nie kochał, ktokolwiek kochał, jutro niech kocha! Zatem niech będzie szczęśliwy, pomyślny, urodzajny naród rzymski Kwirytów! Niech zwycięży korzyść Republiki!

11) Varia 140
Czytanie zawsze jest okazją, słuchanie nie zawsze. Najlepszy jest mówca, który duszę słuchającego i uczy, i bawi i porusza. Wolność jest możliwością czynienia tego, co zgodne z prawem. Za późno na ostrożność, gdy przyszło nieszczęście. Nie sposób sztuki mówienia, lecz zaś sztuka milczenia jest najtrudniejsza. Umysł człowieka jest karmiony pilnym uczeniem się i myśleniem.Z uśmiechem mówić prawdę. Łaska czytania. Sposób życia.
Kto milczy, wydaje się zgadzac. Którzy milczą, wydają się zgadzać. Krezus wydawał się sobie szczęsliwy. Mówi się, że Aleksander miał ze sobą tak wielu pisarzy ile swoich spraw. Przekazuje się, że Aristides był najspraiwedliwszy ze wszystkich Ateńczyków. Mówi się, że Ksantypa, żona Sokratesa, była bardzo zrzędliwa i kłótliwa. ?

12) Varia 150
Muszę wykonać ciężką pracę. Musimy to zrobić. Musimy wykonać te (rzeczy), które rodzice nakazują. Prawo nakazuje to, co należy uczynić, a zabrania przeciwnych. Należy nazwać stratą zysk ze złym rozgłosem. Co sądzisz, że powinienem uczynić? Należy zawsze czuwać! – Cycero napomina obywateli. Kartaginę należy zniszczyć, Kato zarządził w senacie. Dla przyjaciela przeciw ojczyźnie nie należy chwytać za broń – mówi Cycero – ojczyzna bowiem powinna być przedkładana nad przyjaźń. Co należało wykazać.

13) Varia 154
Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę! – w pieśniach poety Horacego te (słowa) mogą być czytane. Wychodź z miasta, bramy stoją otworem, wyruszaj! Zapomnij rzezi i pożarów! – Cycero upomina Katylinę. Są czasy radości, są czasy smutku. Witaj Cezarze! Mający umrzeć pozdrawiają cię! – tymi słowami gladiatorzy mający walczyć pozdrawiali Cezara. Tu żyją martwi, tu mówią niemi: te słowa napisane w pewnej bibliotece czyta się. Odważ się myśleć! (temu, kto odważył się być mądrym) Te słowa są na monecie dedykowanej przez Stanisława Augusta, króla Polski, Stanisławowi Konarskiemu, mężowi najbardziej zasłużonemu w reformie szkolnictwa. Obowiązkiem sędziego jest iść w sprawach zawsze za prawdą. Za wstydem rumieniec, za strachem bladość i drżenie i szczękanie zębów postępują. Pilniusz miał zwyczaj mówić, że żadna książka nie jest tak bardzo zła, żeby nie pomogła jakiejś części. Do poznania których mamy zwyczaj ruszać w drogę, przemierzać morza położone przed oczami. Popioły wszystkich zrównują: rodzimy się nierówni, umieramy równi. Umrę, jeśli nie pojmę tej dziewczyny za żonę!

14) Varia 164
Rzym w roku 793 przed narodzeniem Chrystusa został założony. Królowie w roku 510 z Rzymu zostali wypędzeni. Rzymianie trzy wojny z Kartagińczykami prowadzili: pierwszą wojnę od roku 264 aż do 241, druga od roku 220 do 202. Rok później został zawarty pokój. Trzecia wojna od roku 149 aż do 146 była prowadzona.
Plaut w roku 250 urodził się, żył 69 lat. Napisał około 140 bajek, z których 21 zostało zachowanych. Umarł w roku 181.
Cezar przez 60 dzikich spiskowców (???) został zamordowany w Idy Marcowe roku 44 przed narodzeniem Chrystusa.
Horacy ów najsławniejszy poeta i Cilniusz Mecenas, których przyjaźń jest znana, tego samego roku ósmego przed narodzeniem Chrystusa pomarli byli Wink.
Mamy dwoje uszu i jedne usta, i więcej słyszymy niż mówimy.

10.Sit venia verbo! - Niech łaska będzie (dana) słowu, verbo - dat. sg.
Quod felix faustum fortunatumque sit populo Romano Quiritium! - co niech będzie szczęśliwe, pomyślne i przydatne ludowi rzymskiemu Kwirytów, quod jako podmiot i do niego przydawki,

11. Legendi semper occasio est, audiendi non semper - Zawsze jest dogodna chwila, by czytać, nie zawsze wszak, by słuchać, legend, audiendi - gen. sg., podmiotem jest occasio,
Optimus est orator, qui dicendo animos audientium et docet et delectat
et movet - Najlepszym jest ten mówca, który mową.... umysły słuchaczy, animus - umysł, anima - dusza, zabrakło u Ciebie dicendo,
Non modo ars dicendi, sed etiam ars tacendi difficillima est - Nie tylko sztuka wymowy jest niezwykle trudną, lecz także sztuka milczenia, non modo... sed etiam - nie tylko, lecz także, jak non solum, sed etiam,
Quam multos scriptores rerum suarum ille Alexander secum (=cum se) habuisse dicitur! - Mówi się, że... pisarzy swoich czynów, res - czyny, wydarzenia,
Scribendo dicimus diligentius, dicendo scribimus facilius - Skrzętniej mówimy niż piszemy, łatwiej piszemy niż mówimy, scribendo, dicendo - abl. comparationis po stopniach wyższych diligentius, facilius.

12. Carthaginem delendam esse Cato in senatu censuit - Katon sądził, że... - aci, censeo - sądzić,
Pro amico contra patriam arma sumenda non sunt – Cicero inquit – “patria enim amicitiae praeponenda est” - ...., ojczyznę bowiem należy przedkładać nad przyjaźń, lepiej tłumaczyć bezosobowo, gdy nie ma podmiotu logicznego.

13. Dulce et decorum est pro patria mori – in Horatii poetae carmine haec legi possunt. - .... można przeczytać w... - possum + inf. pass. tłumaczy się bezosobowo,
Egredere ex urbe, patent portae, proficiscere! Obliviscere caedis atque incendiorum! – Cicero Catilinam admonet - po polsku zapomina się "o czymś", gen. jest formą arch.,
Plinius dicere solebat nullum esse librum tam malum, ut non aliqua parte prodesset. - ... żeby w jakimś stopniu nie pomogła,
Ad quae cognoscenda iter ingredi, transmittere mare solemus, ea sub oculis posita neglegimus. - To, do poznania czego mamy we zwyczaju podejmować podróż i przemierzać morze, lekceważymy choć mamy pod nosem (dosł. pod oczami), ea odnosi się do quae, zmieniony jest tylko szyk,

14. Roma anno septingentesimo quinquagesimo tertio a.Ch. n. (=ante Christum natum)condita est. - Coś się pomyliło, poprawna data to 753, quinquagesimus - pięćdziesiąty, można zapamiętać taki zwrot: siedem wzgórz pię-trzy się,
Reges anno quingentesimo decimo Roma pulsi sunt. Romani tria bella cum Carthaginiensibus gesserunt: primum bellum ab anno ducentesimo sexagesimo quarto usque ad ducentesimum secundum. Anno post facta est. - coś tu powypadało, powiem tylko, że druga wojna punicka była prowadzona w latach 218 - 201,
Circiter centum quadraginta fabulas scripsit, quarum una et viginti asservatae sunt. - Plaut był komediopisarzem i tak się nieszczęśliwie złożyło, że fabula to po łac. zarówno bajka, jak i komedia, asservatae sunt - lepiej bezosobowo zachowało się,
Caius Iulius Caesar a sexaginta fere coniuratis Idibus Martiis necatus est anno quarto et quadragesimo a.Ch.n - fere - prawie,
Quintus Horatius Flaccus, poeta ille celeberrimus, et Cilnius Maecenas, quorum amicitia nota est, eodem anno i.e. octavo a.Ch.n. mortui sunt.
Duas aures habemus et os unum, ut plura audiamus quam loquamur. - ut finale, celowe, abyśmy więcej słyszeli niż mówili.
Warto też popracować nad polskim szykiem.

Dziękuję ze wyczerpującą odpowiedź. "Czepiam się", bo mnie czeka ten sam egzamin... Moja propozycja do pierwszej czytanki:

Edyp, będąc młodzieńcem, wzbudzał zazdrość wielu [młodzieńców], ponieważ spośród innych wyróżniał się [wyjątkowym] męstwem. Jeden z nich, kiedy podczas uczty jadł i bawił się z Edypem, obraził jego dobre imię, mówiąc, że nie jest on synem Polibiusza. Młodzieńca ogarnął strach, ażeby te słowa nie były prawdziwe. Poradził się więc wyroczni delfickiej. Bóg powiedział: “Ty musisz zabić swojego ojca a matkę pojąć za żonę.” Usłyszawszy tę rzecz, Edyp nie chciał wracać do ojczyzny (zaniechał powrotu do ojczyzny?), ażeby nie spełniła się ta przepowiednia. Gdy oddalił się jednak (?) od wyroczni, zagrodził mu drogę starzec siedziący na wozie. Słudzy starca nakazali Edypowi ustąpić z drogi, lecz młodzieniec zlekceważył ich słowa. W gniewie powalił sługów na ziemię, starca zrzucił z wozu i zabił. Następnie udał się do Teb. Dzięki swej mądrości uwolnił Teby od terroru Sfinksa i królową pojął za żonę. W ten sposób w miejscu ? oddziedziczył królestwo

Słyszę, że mój przyjaciel wrócił do Warszawy. Cieszę się, że mój przyjaciel jest już w Warszawie. Często słyszycie, że nasze miasto ma (a może to tutaj jest ten dativus?;)) wszystko najpiękniejsze. Wiem, że nic nie wiem - są to słowa Sokratesa. Wiadomo, że prawa zostały wymyślone (perf. Pas.?) dla dobra/bezpieczeństwa obywateli. Wierzę, że myśl ta jest prawdziwa. Widzimy, że zwycięzca jest często przewyższany przez zwyciężonego. Pisarze przekazali, że Rzym został założony przez Romulusa. Tales powiedział, że woda jest początkiem rzeczy (albo “korzeniem wszechrzeczy”?) Katon powiedział, że gorzkie są początki (dosł. korzenie) nauki, ale słodkie jej plony/owoce. Skąpiec późno sobie uświadamia, że na próżno zajmował się pieniędzmi. Wódz mówi, że żądza nigdy nie święciła nad nim triumfu. Czy zgodzisz się, że choroby są niepoliczalne? Policz kucharzy (??) /a może: zapłać kucharzom. Wierzę, że nieszczęśliwa była Penelopa, która tak długo była pozbawiona swojego męża.

// zaburzona składnia odzwierciedla preferencje naszej magistrae

to była 9-tka

ciąg dalszy:

1) Dorastający Edyp, ponieważ z pośród pozostałych wyróżniał się siłą, wzbudzał zazdrość wielu. Jeden z nich, gdy Edyp między posiłkami bawił się, uraził jego dobrą sławę mówiąc, ze nie jest synem Polibiusza. Młodzieńca opanował strach, czy te słowa nie są prawdą. Więc poradził się wyroczni delfickiej. Bóg powiedział: „ty musisz zabić ojca i poślubić matkę”. Po usłyszeniu tego, Edyp nie chciał wrócić do ojczyzny aby przepowiednia się nie spełniła. Gdy odszedł od wyroczni, starzec siedzący na wozie pojawił się naprzeciw. Starzec, widząc Edypa rozkazał mu zejść z drogi, lecz młodzieniec jego słowa zlekceważył. Zdenerwowany … starca zwlókł z wozu i zabił. Następnie przybył do miasta Teb(y). Swoją roztropnością uwolnił Tebańczyków od terroru Sfinksa i poślubił królową. W ten sposób przejął władzę po Lajosie.

2) O tyranie i staruszce
W czwartym wieku przed Chrystusem w Syrakuzach tyran Dionizjos rządził. Kiedy wszyscy prosili bogów o zagładę dla tyrana z powodu obyczajów ciężarów nie do zniesienia, jedna pewna Syrakuzanka, kobieta w podeszłym wieku codziennie ranną porą zanosiła modlitwy do bogów, aby nietknięty pozostał przy życiu. Kiedy dowiedział się o tym kazał przyprowadzić do siebie staruszkę. Widząc kobietę zapytał: „Z jakiego powodu … modlisz się do bogów o moją nieśmiertelność”. Na to ona bez lęku odpowiedziała: „Gdy byłam dziewczynką, straszny tyran rządził miastem… Zabił go gorszy i zajął ten zamek. Modliliśmy się o koniec jego panowania. Trzecie, twoje najokrutniejsze rządy mamy teraz. Twoja śmierć musi sprowadzić na twoje miejsce gorszego następcę, dlatego modlę się o twoje zdrowie”
Po tej odpowiedzi zgodził się by wolna odeszła, …? kobietę tak bystrą, że uniknęła kary Dionizjosa.

3) O Leonidasie
Leonidas zamierzał wyruszyć przez wąwóz Termopile. Eforowie mieli zamiar go zatrzymać z powodu małej ilości wojska, lecz on [powiedział] „dosyć mam wojska do tego, aby dokonać tej sprawy, muszę walczyć za ojczyznę”. Przemówił do wojska pod Termopilami: „wojska nieprzyjaciela nie są daleko, musimy zwyciężyć albo umrzeć”. Pod wodzą zdrajcy Efiltesa Persowie okrążyli Greków i wszyscy Spartanie za ojczyznę zmarli. Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę, głosi poeta Horacy.

4) Co Sokrates myślał o szczęściu?
Sokrates, kiedy był pytany, czyż nie Archelus, który wtedy uważany był za najszczęśliwszego, czy sądzi, że jest szczęśliwy (?). „Nie wiem – powiedział – nigdy bowiem z nim nie rozmawiałem”. Co? Inaczej wiedzieć tego nie możesz? Żadną miarą – Sokrates odpowiedział. Ty więc nie myślisz, że wielki król Macedonii jest szczęśliwy? Na to Sokrates „W jaki sposób [można to stwierdzić] nie wiedząc, jak jest mądry, czy [jest] mężem szlachetnym?”. Co? Ty …? Co do mnie – odpowiedział Sokrates – dobro – szczęście, niegodziwość - nieszczęście. „Biedny więc Archelus?” – „Na pewno jest niesprawiedliwy”.

5) Niech niewolnicy milczą!
Piso, mówca rzymski, pouczał niewolników, aby odpowiadali tylko na pytania i niczego więcej nie mówili. Zdarzyło się, że rozkazał zaprosić na kolację Klodiusza. Nadchodziła godzina kolacji, kiedy wszyscy byli obecni, tylko Klodiusz był oczekiwany. Piso wysłał niewolnika, który miał zwyczaj zwoływać współbiesiadników, żeby zobaczył czy Klodiusz przyszedł. Kiedy jednak stracił wiarę w jego przybycie, Piso ?„ – powiedział – czyż nie zaprosiłeś Klodiusza?” „Zaprosiłem” – odpowiedział. „Dlaczego więc nie przybył?” „Ponieważ powiedział, że nie przyjdzie”. Na to Piso: „Dlaczego natychmiast o tym nie powiedziałeś?”. Niewolnik odpowiedział: „Ponieważ mnie nie zapytałeś”.

Margeleth, spisane z jakiegoś tłumaczenia, bo wersja łacińska nie pokrywa się z Twoim tłumaczeniem. Z mojej strony wszystko.

Pulvis,

Nie chciał powracać do ojczyzny,
Zamiast tam powinno być tum - wówczas, gdy oddalił się...,
... powalił sługi... pisze się po polsku,
W ten sposób w miejscu ? oddziedziczył królestwo - in locum - ... na miejsce króla Lajosa odziedziczył królestwo; in locum - na miejsce, in z abl. oznacza statyczność, z acc. ruch, Laii - gen. sg. od Laius - Lajos, biologiczny ojciec Edypa.

dziękuję

hmm, szczerze, nie rozumiem...
tzn. nieścisłości są na pewno, jest niegramatycznie i to widzę, ale żeby się nie pokrywało z treścią to chyba przesada (gdzie?)
w każdym razie dziękuję za pierwsze poprawki

Servi senis Oedipum de via decedere iusserunt, sed adulescens eorum verba contempsit.

Starzec, widząc Edypa rozkazał mu zejść z drogi, lecz młodzieniec jego słowa zlekceważył

Tu.

ooooo a nad tym siedziałam długo i byłam całkiem zadowolona z kreatywności
plur. servi wzięłam za servo "baczeć na coś, zwracać uwagę..." a więc widzieć, wynika to jedynie z nieudolności, no i było po północy. pozdrawiam