De bello Gallico, II, 8 - Trudny fragment!

Pomoc w tłumaczeniu z łaciny na język polski.
Banaccio
Civis Romanus
Posty: 86
Rejestracja: czw 05 paź 2006, 18:40

De bello Gallico, II, 8 - Trudny fragment!

Post autor: Banaccio »

Dzień dobry!

Znów mam problem, tym razem z tłumaczeniem. Proszę o pomoc!

Caesar primo et propter multitudinem hostium et propter eximiam opinionem virtutis proelio supersedere statuit;

Cezar najpierw postanowił powstrzyma się od bitwy i ze względu na liczebnoś nieprzyjaciela i przez wzgląd na nadzwyczajną opinię o jego męstwie.

* nie wiem za bardzo jak tłumaczy primo, w jakim jest przypadku i dlaczego.
* czemu virtutis jest w gen?

cotidie tamen equestribus proeliis quid hostis virtute posset et quid nostri auderent periclitabatur.

lecz mimo to codziennie wypróbowywał w konnych potyczkach męstwo nieprzyjaciela i na co nasi się odważą.

* hostis virtute posset - abl. limitationis? Dosł: co wróg może pod względem męstwa??
* czy to jest zdanie przyzwalające i dlatego jest con (imp, bo w zdaniu nadrz jest orzeczenie w czasie hist. - statuit)??

Ubi nostros non esse inferiores intellexit,

Gdy stwierdził, że nasi nie są gorsi, - ACI

TERAZ ZACZYNA SIĘ NAPRAWDĘ TRUDNY FRAGMENT...
loco pro castris ad aciem instruendam natura oportuno atque idoneo, quod is collis, ubi castra posita erant,

ukształtowanie terenu przed obozem jest strategicznie dogodne do uformowania szyku bojowego, ponieważ to wzgórze, gdzie był rozbity obóz,

* loco - czemu nie jest w nom?! o co chodzi?!
* natura - czy to abl. limitationis? DOsł: miejsce dogodne co do natury/krztałtu?
*, quod is collis, - krótkie zdanie przyczynowe - quod jako ponieważ?
*ad aciem instruendam - gerundivum w funkcji gerundium??

paululum ex planitie editus tantum adversus in latitudinem patebat quantum loci acies instructa occupare poterat,

mało od równiny wysokie, tak było z przodu otwarte na szekokośc, ile miejsca zajełoby rozstawienie szyku bojowego.

* paululum ex planitie editus - czyli: niewysokie? Dla mnie gramatycznie to ma sens tylko, jeżeli paulum potraktuj się jak przysłuwek.. proszę, niech ktoś ten i wyzej fragment objaści solidnie gramatycznie jak to jest i jak to wtedy poprawnie przetłumaczy, bo naprawdę nie mam pojęcia.. Co do reszty, chcę się tylko upewni, czy dobrze myślę.

Proszę o pomoc, możliwie najszybszą, bo egzamin in diebus proximis, jeżeli to jest wogóle poprawnie..
zabili mi żółwia
Awatar użytkownika
Flavius Aetius
Propraetor
Posty: 1115
Rejestracja: pt 28 kwie 2006, 22:23

Post autor: Flavius Aetius »

Po kolei.

"Primo" jako adverbium, abl. temporis, "najpierw",
Z tego, co pamiętam, to nie chodziło tutaj o męstwo Cezara, ale jakiegoś ludu Gallii (może Belgów), a więc "virtutis" moim zdaniem jako gen. obiectivus,
"Wybróbowywał w konnych potyczkach, co jest w stanie zdziałać wróg dzięki męstwu i na co nasi się odważą, po "quid" zdania pytajne zależne,
"loco... oportuno atque idoneo" - abl. loci "w miejscu odpowiednim i dogodnym", "natura" - abl. limitationis "z natury", "quod" - "ponieważ", celowe użycie gerundivum "ad aciem instruendam",
Zauważ, że nie mamy "paulum", lecz "paululum", czyli przysłówek "troszeczkę"; "ex planitie editus" - "wzniesione ponad równinę", "tantum... quantum" - "na tyle... na ile", czyli "na tyle wzniesione ponad równinę rozciągało się naprzeciwko na szerokość, na ile (miejsca) mógł (je) zająć po rozstawieniu szyku bojowego", "acie instructa - abl. abs., nieobecny w tłumaczeniu.

Całość:
"Najpierw Cezar zdecydował powstrzymać się od bitwy i z powodu liczebności wroga, i ze względu na (jego) nadzwyczajną sławę, codziennie jednak w konnych potyczkach wypróbowywał, co wróg jest w stanie zdziałać dzięki męstwu i na co nasi się poważą. Gdy zrozumiał, że nasi nie są gorsi, przed obozem w miejscu dogodnym z natury i odpowiednim do ustawienia szyku ponieważ to wzgórze, gdzie został założony obóz, wzniesione troszeczkę nad równinę na tyle rozciągało się naprzeciw pod na szerokość, na ile (miejsca) mógł (je) zająć po rozstawieniu szyku bojowego" ; dobrze by było, gdyby znalazł się jeszcze dalszy ciąg, bo obecny tekst kończy się wstawką o ukształtowaniu terenu. Z tego powodu, jak też zapewne z długości zdania, wynikły problemy.
Banaccio
Civis Romanus
Posty: 86
Rejestracja: czw 05 paź 2006, 18:40

Post autor: Banaccio »

Dziękuję bardzo!

To rozjaśnia ten, dla mnie przynajmniej, trudny fragment. Owszem, to nie koniec akapitu, ale na tym póki co skończyłem. Jeżeli jutro pojawią się probblmy w dalszym ciągu, nieomieszkam poprosi o pomoc ;)
zabili mi żółwia
ODPOWIEDZ