3 zdania gramatycznie niejasne (mimo wszelkich staran :)

[Aimertume]

Witam wszystkich,

Z gory przepraszam za brak polskich znakow. Pisze zza granicy.

Przygotowuje sie do egzaminu z laciny, a jako ze nie moglam uczestniczyc w jednym z wykladow, teraz mam ogromne problemy w zrozumieniu pewnych rzeczy. Profesor zawsze wszystko tlumaczy na przykladzie zdan do tlumaczenia, i tak teraz probuje je sama przetlumaczyc. Wiekszosc z powodzeniem, ale znalazlo sie kilka opornych Bede wdzieczna za kazda, chocby najmniejsza pomoc...

W historii o Sfinksie:
1. Ei uirginis caput, sed leonis corpus erat.
Byl glowa dziewicy i cialem lwa ?
Nie rozumiem, co tutaj robi "ei"... Dat., liczba pojedyncza, ok, ale jak to sie ma do zdania? Naprawde nie rozumiem!

2. Oedipus uero, regis filius, ex exsilio in patriam rediens, consilium capit Sphingem e patria expellere.
Moj problem zaczyna sie na "consilium". Krotko mowiac, mimo iz rozumiem slowo po slowie, nie pojmuje tego gramatycznie... "Rozwiazanie, aby wygonic Sfinksa z kraju"? Czy tu chodzi o forme czasownik + acc + bezokolicznik jak "scio vitam esse brevem"?

3. Tunc Oedipus a ciuibus uir fortissimus habetur statimque ad Sphingem mittitur.
(...) natychmiast wyslany do Sfinksa.
Ale jak przetlumaczyc poczatek zdania? I przede wszystkim "a ciuibus"? Czy to "a" tlumaczymy jak "przez (kogos)"? "Ciuibus" jest wiec w Abl.? Z "habetur" tez mam z reszta problemy... "Jest mianowany"?
I dlaczego "statim" polaczone jest z "que" ?

Mam nadzieje, ze znajdzie sie ktos tak mily i cierpliwy, kto odpowie mi na te pytania... Bylaby to dla mnie wielka przysluga...

Zycze wszystkim milej nocy!

Marta

[Alopex Lagopus]

Czy miły i cierpliwy jestem - nie wiem, do profesorów też mi daleko, ale postaram się cośkolwiek pomóc :
No to po kolei:

1. Ei ... erat.
To jest dość podchwytliwe - tutaj została zastosowana konstrukcja zwana Dativus possesivus (albo possesoris). W skrócie opisuje ona dzierżawczość (czyli mówiąc po ludzku: że ktoś coś ma) przez umieszczenie w trzecim przypadku (czyli w Dativie) tego, kto jest posiadaczem, rzecz stoi w mianowniku (Nominativie), a na końcu dodaje się formę czasownika być (czyli sum, esse, fui).
Teraz, po tym naukowym wywodzie czas na obrazowe przykłady:

Mihi nomen Gienek est. = mnie jest imię Gienek = Mam na imię Gienek.
albo:
Tibi ater canis est. = tobie jest czarny pies = Ty masz czarnego psa.

itd.

2. consilium ... expellere
consilium capere to jest taki łaciński zwrot, który można przełożyć jako "powziąć plan". Jedną z rzeczy, które kładą się po tym zwrocie jest bezokolicznik (infinitivus - expellere), do którego zaś można podłączyć dopełnienie (Sphingam) z okolicznikiem (e patria). Choć wygląda to podobnie, to nie jest AcI, jak w przykładzie, który podałaś.

3. ...
Takie słowo w stronie biernej, jak np. habetur/videtur/dicitur, można tłumaczyć jako kolejno: "jest brany"/"wydaje się"/"mówi się, że". Zwykle wiąże się z takimi słowami konstrukcja zwana NcI, w której pojawia się podmiot w Nominativie i infinitivus, a całość tłumaczy się właśnie w zależności od słowa rządzącego (habetur) z dodanym "że".
np. Caelum caerulum esse videtur. = Niebo wydaje się być niebieskie./Wydaje się, że niebo jest niebieskie.
W tej konstrukcji pojawia się tzw. ablativus auctoris/rei efficiensis, który wskazuje podmiot działający (kto bierze/komu się wydaje). Pojawia się przy nim a i tłumaczy się go zwykle jako "przez" (kogoś/coś).
np. Cicero orator optimus a posterioribus habetur = Cicero jest uważany przez późniejszych za najlepszego mówcę / Późniejsi uważają Cycerona za najlepszego mówcę.
-que to jest enklityka, która znaczy tyle co "i" np. verum rectumque = prawda i fałsz

Mam nadzieję, że trochę pomogłem i nie zamieszałem za bardzo (zwłaszcza w trzecim punkcie)
Pozdrawiam

[Aimertume]

Naprawde dziekuje! Teraz juz wszystko rozumiem. Egzamin bedzie zdany celujaco

[Alopex Lagopus]

No, mam nadzieję

Oj, walnąłem byka, a na dodatek nikt mnie nie poprawił.
verum rectumque to oczywiście "prawda i słuszność"