Numizmatyk prosi o pomoc.

[POMORZANY]

Witam
Po dwóch latach proszę ponownie o pomoc. Dzięki Waszej pomocy mógł powstać rozdział "Legendy na podwójnych szelągach" w naszej książce o tym właśnie nominale. Tym razem zadanie moim zdaniem jest trudne (obym się mylił). Jestem w posiadaniu nieznanej do tej pory monety księcia pomorskiego Bogusława XIII. Może ona zmienić wiedzę na mennictwo tego okresu. O ile napis w otoku awersu nie stwarza problemu:
BOGSLAF D G DVX S POME,
o tyle zły stan rewersu stwarza problemy. W związku z korozją część liter jest nieczytelna lub ich po prostu nie ma.
Mam dwa warianty napisu otokowego. Znaki zapytania to litera nieczytelna lub być może tylko wydaje się że jest.
ROST / ?VN? / PAVE / RTVS
ROST? / ?VN? / PA?VE / RT?S
Ukośniki to są ramiona krzyża, które mogą ale nie muszą dzielić słowa.
Pierwszy człon wiążę z nazwą Rostok (miasto), właśnie w roku wybicia monety (1588) na dworze księcia przebywał mincmistrz rostocki. Sprzedał maszynę menniczą itp. sprzęty do produkcji monet. Być może to moneta w jakimś sensie pokazowa? Istnieją bardzo podobne monety braci księcia - Jana Fryderyka oraz Ernesta Ludwika, które w otoku rewersu wybite maję dewizy tych książąt. W tym przypadku jest nie niemożliwe - dewiza Bogusława
to "Wspomożycielem moim Bóg"
Pozdrawiam
Wojtek Gibczyński

[Gavantius]

Istnieje możliwość uzyskania dobrego zdjęcia lub rysunku liter?

[POMORZANY]

Witam
A może jest tam
ROSI/PVNE/PAVE/RIVS
Pozdrawiam

[Gavantius]

Moje doświadczenie z łaciną numizmatyczną jest mizerne: w trzeciej i czwartej ćwiartce trudno mi zobaczyć coś innego niż PAVPERTAS (w końcu trzeciej ćwiartki wystąpiłoby wówczas jakieś ściągnięcie liter).

[Alopex Lagopus]

... i ja doświadczenia wielkiego w mediewistyce nie mam, ale i tak się wypowiem (jak zawsze). Jakbym nie próbował czytać zawsze wychodzi mi coś w rodzaju PAVPERTAS ROST[ I ]VM[?] - aczkolwiek mam wrażenie, że liter na monecie było więcej, tylko się zatarły.
paupertas to oczywiście 'niedostatek, ubóstwo, brak', natomiast co do tego drugiego słowa... Słownik Łaciny Średniowiecznej w Polsce notuje takie słowo jak rostus, które ma znaczenie 'ruszt' (i jako to, co my ak nazywamy dzisiaj: 'pręt, 'krata', i jako jednostkę wydobycia rudy). Teoretycznie możliwe jest, że ten, kto projektował napis zdecyował się użyć skróconej formy od rostorum (tj. rostum) - wtedy należałoby tłumaczyć napis na otoku jako 'niedostatek rudy', co dawałoby jako taki sens. Ale nie przywiązywałbym się do tej interpretacji - to raczej wersja robocza oparta o to, co widać...

Czy można to ROST... łączyć z nazwą "Rostok"? Przejrzałem parę opracowań i znalazłem, iż nazwa miejscowości (jeśli mówimy o mieście w Niemczech) notowana jest od XII-XIII wieku w postaci Rostochium, dlatego nie sądzę, by tak rzeczywiście było - chyba projektant (wybaczcie, nie znam terminologii numizmatycznej) zachowałby oryginalną łacińską formę, zwłaszcza jeśli miałaby to być moneta pokazowa albo próbna.

Podstawowy problem zasadza się na dotarciu do tych zatartych liter - bez tego ani rusz. PAVPERTAS raczej jest oczywiste - trzy z czterech końcowych liter są dosyć wyraźne, zaś w całym słownictwie łacińskim (korzystam z indeksów do łaciny klasycznej) są tylko cztery sowa z końcówką -rtas (paupertas, libertas, ubertas i pubertas). Tylko to drugie cholerstwo... to rzeczywiście może być jakaś nazwa własna - wtedy trudno będzie do czegoś dojść bez konsultacji w korpusach średniowiecznych (a te ruszą dopiero za jakiś czas...).

[Alopex Lagopus]

Panowie, olśniło mnie! Napis na otoku może głosić PAVPERTAS ROST. VNI.
Paupertas według interpretacji DuCange'a miała też w średniowieczu i później znaczenie 'młodość', natomiast druga część otoku może się odnosić do Uniwersytetu Rostockiego, który został założony na cały wiek przed panowaniem Bogusława XIII (opieram się na danych pobieżnych, jakby co). Całości dopełniałby herb w centrum monety, w którym częściowo daje się rozpoznać gryfa (smoka? jaszczurkę?) z rozdziawioną paszczą, który przecież w herbie uniwersytetu też się pojawia...
Pytanie: w jaki sposób powiązać z tą interpretacją postać samego księcia?

[POMORZANY]

Witam
Fantastyczne,muszę coś znaleźć w życiorysie Bogusława XIII, może studiował w Rostoku? Pewna jest natomiast wizyta mincmistrza z Rostoku, właśnie w tym roku i organizacja prawdopodobnie przez niego mennicy w Bardo. Moneta jest ekstremalnie odkrywcza, dotąd nie znano srebrnych monet tego zasłużonego dla Pomorza księcia.
Postaram się zrobić jeszcze zdjęcia pod różnymi kątami, może coś wyjdzie. Monetka jest niewielka 16,7 mm.
Jeszcze raz dziękuję.
Wojtek

W książce naszej "Podwójne szelągi w mennictwie pomorskim" w rozdziale "Abrewiacje na monetach pomorskich", jest informacja o korzystaniu z wiedzy Państwa na Forum Latinum. str.127.