Subjanctive of characteristic or description

Problemy gramatyczne i ich rozwiązania.
NilfgaardVoice
Civis Latinus
Posty: 35
Rejestracja: pn 29 lip 2013, 09:05

Subjanctive of characteristic or description

Post autor: NilfgaardVoice »

Witam, uczę się łaciny z książki anglojęzycznej Latin for Beginners. Dlatego mam problem z przetłumaczeniem tego zdania: Caesar est is qui nos ducat - Cezar jest tym , który ma nas prowadzić?
Nie wiem czy to jest poprawnie. Czy mógłby mi ktoś podać polski odpowiednik do subjanctive of Characteristic i wytłumaczyć jego zastosowanie i budowę? Jeszcze jedno zdanie : Quis est qui suam domum non amet? - (może być) kto jest tym, który nie kocha swego domu?? :? :? :?
Awatar użytkownika
Alopex Lagopus
Praetor
Posty: 834
Rejestracja: czw 18 lis 2010, 18:35

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: Alopex Lagopus »

Hmm... "zdania charakterystyki" to zasadniczo wyższy poziom składni łacińskiej i trudno je wyłożyć tak w paru słowach :D W polskiej literaturze zazwyczaj nazywa się je "zdaniami skutkowymi" (albo ich szczególną odmianą) - ich "skutkowość" zasadza się w mechanizmie: podmiot jest taki (posiada daną cechę lub jej nasilenie), że [wywołuje to jakieś konsekwencje]; wprowadza się je i przez "zwykłe" ut, i przez zaimki względne - ale zawsze występuje z konkiunktywem. O ile wiem, nie ma jednoznacznego polskiego odpowiednika dla tłumaczeniatakich zdań - najczęściej stosuje się tryb przypuszczający lub element wprowadzający do zdania modalność (np. formy czasownika móc).
Przekładając to na przytoczone przykłady:

Caesar est is qui nos ducat - Cezar jest tym, który mógłby nas prowadzić = Cezar jest [pod jakimś względem] taki, że mógłby nas prowadzić.

W drugim, ponieważ to jest pytanie retoryczne (o czym dowiadujemy się tylko z kontekstu, mianowicie przez pytajnik), musimy się domyślać, że chodzi o wyrażenie czegoś nieprawdziwego:
[domyślne: an] quis est qui domum suum non amet? - czy jest [taki] ktoś, kto nie kochałby swojego domu?

Docelowo takie zdania wyrażają opisowo jakąś cechę i służą jej podkreśleniu.
Tyle ogółu - nie wiem, czy jest dość jasny?
Uwaga: Ponieważ liczba użytkowników, którzy nie czytają podstawowych założeń regulaminu, sukcesywnie wzrasta, posty szczególnie irytująco łamiące zasady będą kasowane. Bez względu na żadne płacze i protesty.
Pozdrawiam.
AL
NilfgaardVoice
Civis Latinus
Posty: 35
Rejestracja: pn 29 lip 2013, 09:05

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: NilfgaardVoice »

Dziękuje bardzo za szybką odpowiedź Alopex :D , więc przykładowe zdanie : Nihil video quod timeam-
Nie widzę niczego , czego mógłbym się bać ? Czy jest to poprawne tłumaczenie? Albo zdanie:
Tu non is es qui amicos tradas - Ty nie jesteś tym, który mógłby zdradzić przyjaciół?
Awatar użytkownika
Alopex Lagopus
Praetor
Posty: 834
Rejestracja: czw 18 lis 2010, 18:35

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: Alopex Lagopus »

Dokładnie tak :wink:

(choć akurat drugie zdanie chyba ładniej wyglądałoby w opcji z trybem przypuszczającym: Ty nie jesteś tym [takim], który zdradziłby przyjaciół - ale to już kwestie stylistycznie, więc może być różnie dla każdego)
Uwaga: Ponieważ liczba użytkowników, którzy nie czytają podstawowych założeń regulaminu, sukcesywnie wzrasta, posty szczególnie irytująco łamiące zasady będą kasowane. Bez względu na żadne płacze i protesty.
Pozdrawiam.
AL
NilfgaardVoice
Civis Latinus
Posty: 35
Rejestracja: pn 29 lip 2013, 09:05

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: NilfgaardVoice »

Dzięki wielkie jeszcze jedno zdanie : Toto frumento rapto, domi nihil erat quo mortem prohibere possent - Kiedy całe zboże zostało zagrabione, w domu nie było nikogo , kto mógłby trzymać się zdala od śmierci. :?: :?:
Awatar użytkownika
Alopex Lagopus
Praetor
Posty: 834
Rejestracja: czw 18 lis 2010, 18:35

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: Alopex Lagopus »

Dlaczego "kto" i skąd "trzymać się"?
Uwaga: Ponieważ liczba użytkowników, którzy nie czytają podstawowych założeń regulaminu, sukcesywnie wzrasta, posty szczególnie irytująco łamiące zasady będą kasowane. Bez względu na żadne płacze i protesty.
Pozdrawiam.
AL
NilfgaardVoice
Civis Latinus
Posty: 35
Rejestracja: pn 29 lip 2013, 09:05

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: NilfgaardVoice »

Zatem jak? quo- gdzie (jestem bardzo niepewny co do tego zdania) :? :? :?
filoklas87
Tribunus militum
Posty: 141
Rejestracja: czw 08 maja 2014, 14:36

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: filoklas87 »

Czyli 'zdania charakterystyki' na ogół odpowiadają zdaniom względno-skutkowym ? Nigdy z taką kategorią się nie spotkałem w żadnym polskiej gramatyce :?
I gdy wciąż wszyscy mówią, mało kto się spyta,
Jaki też jest cel słowa, jak słowo się czyta
W sobie samem? I dziejów jego promień cały
Rozejrzeć, mało kto jest ciekawy, zuchwały!
NORWID
Awatar użytkownika
Alopex Lagopus
Praetor
Posty: 834
Rejestracja: czw 18 lis 2010, 18:35

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: Alopex Lagopus »

NilfgaardVoice pisze:Zatem jak? quo- gdzie (jestem bardzo niepewny co do tego zdania) :? :? :?
quo - instrumentalnie ('za pomocą czego'); pozostałe elementy, które wskazałem powinny pomóc. Jeszcze jedna podpowiedź: liczba formy czasownikowej wskazuje, że podmiot drugiego zdania jest domyślny (jakieś "oni").
filoklas87 pisze:Czyli 'zdania charakterystyki' na ogół odpowiadają zdaniom względno-skutkowym ? Nigdy z taką kategorią się nie spotkałem w żadnym polskiej gramatyce :?
Tak właśnie można by powiedzieć... no cóż, "w żadnym polskiej gramatyce" raczej się to określenie nie pojawi, ponieważ nasza tradycja gramatyczna, szczególnie w zakresie składni opiera się głównie na opracowaniach z końcówki XIX w. (Samolewicz), które z kolei sięgają do ówczesnych opracowań niemieckich. Tymczasem "zdania charakterystyki", które to określenie moim osobistym zdaniem jest dużo celniejsze niż enigmatyczne "względno-skutkowe" (bo tak naprawdę gdzie w tym wszystkim rzeczywisty skutek 'aktywna konsekwencja przyszłościowa'?), to określenie z zachodu... ale może niedługo i u nas się przyjmie :wink:
Uwaga: Ponieważ liczba użytkowników, którzy nie czytają podstawowych założeń regulaminu, sukcesywnie wzrasta, posty szczególnie irytująco łamiące zasady będą kasowane. Bez względu na żadne płacze i protesty.
Pozdrawiam.
AL
NilfgaardVoice
Civis Latinus
Posty: 35
Rejestracja: pn 29 lip 2013, 09:05

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: NilfgaardVoice »

Toto frumento rapto , nihil erat quo mortem prohibere possent - Kiedy całe zboże zostało zagrabione ,
w domu było nic , za pomocą czego mogliby powstrzymać się od śmierci. A to ?? :?

quo oznacza również za pomocą czegoś ? Nie spotkałem się jeszcze z takim znaczeniem, jeśli możesz Alopex to rozwiń trochę ten temat.
Awatar użytkownika
Alopex Lagopus
Praetor
Posty: 834
Rejestracja: czw 18 lis 2010, 18:35

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: Alopex Lagopus »

NilfgaardVoice pisze:Kiedy całe zboże zostało zagrabione, w domu było nic, za pomocą czego mogliby powstrzymać się od śmierci
... raczej nie tyle 'powstrzymać się', ale tranzytywnie 'powstrzymać śmierć' (mortem to akuzatyw - przypadek dopełnienia).
Hmm... w gruncie rzeczy nie wiem, czy jest co rozwijać - instrumentalis jest jednym z tradycyjnym użyć ablatywu (por. nasz właśnie narzędnik), a quo wszak formą ablatywną od zaimka względnego qui jest... oczywiście używa się go w pewnych szczególnych znaczeniach jako formy zgramatykalizowanej ('dokąd?'), ale to już są pewne skostnienia, derywaty znaczeniowo-formalne, charakterystyczne zresztą dla form tegoż przypadka (por. qua, qui, hic, itp.).
Czasami najtrudniejsze rzeczy mają najprostsze wyjaśnienia...
Uwaga: Ponieważ liczba użytkowników, którzy nie czytają podstawowych założeń regulaminu, sukcesywnie wzrasta, posty szczególnie irytująco łamiące zasady będą kasowane. Bez względu na żadne płacze i protesty.
Pozdrawiam.
AL
NilfgaardVoice
Civis Latinus
Posty: 35
Rejestracja: pn 29 lip 2013, 09:05

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: NilfgaardVoice »

Wielkie dzięki Alopex za tak czynny udział w temacie :D :D . Mam pytanie, jak Ty uczyłeś się łaciny z jakich książek korzystałeś i czy ktoś Ci pomagał??
Awatar użytkownika
Alopex Lagopus
Praetor
Posty: 834
Rejestracja: czw 18 lis 2010, 18:35

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: Alopex Lagopus »

Uuu... a to już chyba pytanie nieco poza konkursem :wink:

Ale odpowiem: łaciny uczyłem się przez 3 lata, a jedynym podręcznikiem, jaki miałem był "Język łaciński dla lektoratów szkół wyższych", poza tym tylko kilka gramatyk najróżniejszego sortu i objętości... (jak np. wspomniany Samolewicz, Golias itp.). Nie, nie uczyłem się tylko samojeden - miałem paru nauczycieli i to, mogę przyznać po latach, z wysokiej półki... ale boję się, że nazwiska takie jak Bednarski, Tofilski czy Sapota raczej Ci nic nie powiedzą.
Uwaga: Ponieważ liczba użytkowników, którzy nie czytają podstawowych założeń regulaminu, sukcesywnie wzrasta, posty szczególnie irytująco łamiące zasady będą kasowane. Bez względu na żadne płacze i protesty.
Pozdrawiam.
AL
NilfgaardVoice
Civis Latinus
Posty: 35
Rejestracja: pn 29 lip 2013, 09:05

Re: Subjanctive of characteristic or description

Post autor: NilfgaardVoice »

Wielki dzięki Alopex :D . Ja jestem niestety skazany na naukę w pojedynkę :( .
ODPOWIEDZ