Witam. Na Wikipedii napisałem artykuł „kamień tyburtyński”. Polskiego tłumaczenia znajdującego się na nim fragmentu inskrypcji dokonał mój kolega wikipedysta, ale miałbym wielką prośbę czy mógłby ktoś jeszcze zobaczyć czy jest poprawne (w szczególności określenie „pro praetore”):
regem qva redacta in potestatem Imperatoris Caesaris
Avgvsti popvliqve Romani senatvs dis immortalibvs
svpplicationes binas ob res prospere ab eo gestas et
ipsi ornamenta trivmphalia decrevit
pro consvl Asiam provinciam optinvit legatvs pro praetore
divi Avgvsti itervm Syriam et Phoenicen optinvit
króla, gdy została ona podporządkowana władzy Imperatora Cezara
Augusta i ludu rzymskiego, senat bogom nieśmiertelnym
modły dwukrotne w podzięce za sprawy pomyślnie przez niego uczynione, a
jemu samemu odznaczenia triumfalne przyznał.
Prokonsul Azję prowincję objął, poseł pełniący obowiązki pretora
boskiego Augusta ponownie Syrię i Fenicję zajął.
Moje drugie pytanie dotyczy jak powinno się fachowo pisać takie teksty w artykułach – czy wszędzie pisać litery „v” tak jak jest na oryginalnych inskrypcjach, czy zamieniać na „u” (Avgvsti czy Augusti)?
Tak z czystej ciekawości mam jeszcze jedno pytanie. Już od ponad roku mnie to nurtuje. Co tak naprawdę oznacza słowo „itervm” w ostatniej linijce? Że osoba ta:
a) ponownie została legatem Syrii
b) ponownie została legatem, tym razem Syrii
c) ponownie zajęła Syrię, tym razem jako legat
Lapis Tiburtinus, z Corpus Inscriptionum Latinarum 14,3613
ponownie Syrię i Fenicję zajął
czyli wychodzi na to, że August ponownie je zajął
Podejrzewam, iż chodzi tutaj o to, że po III wojnie punickiej Kartagina (czyli mamy tutaj naszych Fenicjan) przestała istnieć a na jej miejscu powstała kolonia rzymska. Cezar w 44 przywrócił jej pierwotna nazwę. Zaś potem za zgodą triumwirów Kleopatra dała swojemu synowi Ptolemeuszowi XV po nadaniu mu rangi współregenta władzę nad Syrią. Dalszy bieg historii jest znany, więc nie ma sensu go tutaj pisać. Stąd zapewne to "iterum"
Co się zaś tyczy pisowni v czy u, to zależy to w dużej mierze od wydawców. Inskrypcje bowiem pisane majuskułą miały V. Czyli zależy już od Ciebie
czyli wychodzi na to, że August ponownie je zajął
Podejrzewam, iż chodzi tutaj o to, że po III wojnie punickiej Kartagina (czyli mamy tutaj naszych Fenicjan) przestała istnieć a na jej miejscu powstała kolonia rzymska. Cezar w 44 przywrócił jej pierwotna nazwę. Zaś potem za zgodą triumwirów Kleopatra dała swojemu synowi Ptolemeuszowi XV po nadaniu mu rangi współregenta władzę nad Syrią. Dalszy bieg historii jest znany, więc nie ma sensu go tutaj pisać. Stąd zapewne to "iterum"
Co się zaś tyczy pisowni v czy u, to zależy to w dużej mierze od wydawców. Inskrypcje bowiem pisane majuskułą miały V. Czyli zależy już od Ciebie
I am raised up and I will not reject the flute,
O ruler of my mind. Look, he stirs me up,
Euoi, the ivy now whirls me round in Bacchic contest. -Sophocles
O ruler of my mind. Look, he stirs me up,
Euoi, the ivy now whirls me round in Bacchic contest. -Sophocles
Dziękuję za odpowiedź w sprawie pisowni liter v/u. Rozumiem że cały tekst jest przetłumaczony poprawnie?
Na marginesie może napisze że ten napis nagrobny akurat nie dotyczy Augusta, ponieważ np. został postawiony niedaleko Tyburu (dzisiejsze Tivoli) a August został pochowany w swoim Mauzoleum w Rzymie. Więcej info można znaleźć na Wikipedii.
Jeszcze chciałbym się zapytać co do mojego ostatniego pytania. Rozumiem że uważasz że prawidłowa jest odp. c) ? Czy w takiej sytuacji można na pewno wykluczyć odp. a) i b) ? Wielu historyków było za pierwszą wersją (żeby tylko wymienić Mommsena, Ramsaya i Sherwin-Whita), ale czy prawdą jest że żeby odpowiedź ta była poprawna to zdanie na inskrypcji powinno brzmieć:
legatus pro praetore divi Augusti Syriam et Phoenicen iterum optinuit
I co z odpowiedzią b) – dziś najwięcej historyków (np. Groag, Syme, Eilers) skłania się za nią najbardziej. Czy jest ona możliwa wg łacińskiej gramatyki?
Na marginesie może napisze że ten napis nagrobny akurat nie dotyczy Augusta, ponieważ np. został postawiony niedaleko Tyburu (dzisiejsze Tivoli) a August został pochowany w swoim Mauzoleum w Rzymie. Więcej info można znaleźć na Wikipedii.
Jeszcze chciałbym się zapytać co do mojego ostatniego pytania. Rozumiem że uważasz że prawidłowa jest odp. c) ? Czy w takiej sytuacji można na pewno wykluczyć odp. a) i b) ? Wielu historyków było za pierwszą wersją (żeby tylko wymienić Mommsena, Ramsaya i Sherwin-Whita), ale czy prawdą jest że żeby odpowiedź ta była poprawna to zdanie na inskrypcji powinno brzmieć:
legatus pro praetore divi Augusti Syriam et Phoenicen iterum optinuit
I co z odpowiedzią b) – dziś najwięcej historyków (np. Groag, Syme, Eilers) skłania się za nią najbardziej. Czy jest ona możliwa wg łacińskiej gramatyki?