Zastosowanie coniunctiv`ów w zdaniach podrzędnych

[lichotto]

Witam wszystkich forumowiczów.
Jak trwoga to na forum...

Nie znalazłem tematu gdzie mógłbym zapytać o następującą rzecz:
Nijak nie jestem w stanie wyjaśnić użycia coniunctiv`ów w następujących zdaniach (fragmenty De bello Gallico):

Cum bellum civitas aut inlatum defendit aut infert, magistratus, qui ei bello praesint, ut vitae necisque
habeant potestatem, deliguntur. In pace nullus est communis magistratus, sed principes regionum atque pagorum inter suos ius
dicunt controversiasque minuunt. Latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cuiusque civitatis fiunt, atque ea iuventutis exercendae ac desidiae minuendae causa fieri praedicant. Atque ubi quis ex principibus in concilio dixit se ducem fore, qui sequi velint, profiteantur, consurgunt ii, qui et causam et hominem probant suumque auxilium pollicentur atque a
multitudine collaudantur;

(opis Germanii i jej mieszkańców księga VI,23)

oraz

Huc naves undique ex finitimis regionibus et quam superiore aestate ad Veneticum bellum effecerat classem, iubet convenire. Interim, consilio eius cognito et per mercatores perlato ad Britannos, a compluribus insulae civitatibus ad eum legati veniunt, qui polliceantur obsides dare atque imperio populi Romani obtemperare.

(opis pierwszej wyprawy do Brytanii, księga IV, 21

Myślałem o assimiliatio modi i silnym związaniu przy zdaniu nadrzędnym z ACI, no ale wtedy stosuje się następstwo czasu, więc con.praes.act nie pasują.

Serdecznie proszę o pomoc.

[Biberius Vinius Mero]

Ja bym powiedział, że:

Cum bellum civitas aut inlatum defendit aut infert, magistratus, qui ei bello praesint, ut vitae necisque
habeant potestatem, deliguntur.

qui ... praesint - względno-celowe, zależne od deliguntur.

Atque ubi quis ex principibus in concilio dixit se ducem fore, qui sequi velint, profiteantur, consurgunt ii, qui et causam et hominem probant suumque auxilium pollicentur atque a
multitudine collaudantur;

Oratio obliqua. W "dixit" perfectum wyznacza nie tyle przeszłośc, co aspekt dokonany czynności, która się od czasu do czasu zdarza (to znaczy, ktoś ze starszyzny wstaje i mówi, że kto chce iśc z nim, niech powie). Ciekawy przykład na to, że consecutio temporum nie działa jak automat.

Interim, consilio eius cognito et per mercatores perlato ad Britannos, a compluribus insulae civitatibus ad eum legati veniunt, qui polliceantur obsides dare atque imperio populi Romani obtemperare.

ueniunt qui polliceantur - względno-celowe.

[lichotto]

Dziękuję bardzo, ale mam jeszcze dwa pytania
Do "Atque ubi quis ex principibus in concilio dixit se ducem fore, qui sequi velint, profiteantur" jeszcze mam pytanie jak konkretniej wyjaśnić to przez mowę zależną, tzn. czy jest to po prostu przytoczenie słów wodza? Czyli w niezależnej by było: "którzy podążać chcą, wstaną" (słowa wodza do zgromadzonych)?

I proszę jeszcze o wytłumaczenie mi gdzie w konstrukcji ACI znajduję się Acc. (drugie zdanie)

Caesar his de causis quas commemoravi Rhenum transire decrevat; sed navibus transire neque satis tutum esse arbitrabatur neque suae neque populi Romani dignitatis esse statuebat.

esse (dwa) jako inf.
statuebat oraz arbitrabatur słowo rządzące
a gdzie acc.?
I czym jest transire w drugim zdaniu? Może to gerundium w Nom.?

[/b][/i]

[Biberius Vinius Mero]

Dziękuję bardzo, ale mam jeszcze dwa pytania
Do "Atque ubi quis ex principibus in concilio dixit se ducem fore, qui sequi velint, profiteantur" jeszcze mam pytanie jak konkretniej wyjaśnić to przez mowę zależną, tzn. czy jest to po prostu przytoczenie słów wodza? Czyli w niezależnej by było: "którzy podążać chcą, wstaną" (słowa wodza do zgromadzonych)?

"Po prostu przytoczenie", to byłaby własnie mowa niezależna: "ubi quis ex principibus 'ego' inquit 'dux ero, qui sequi uolunt, profiteantur'". Tu mamy tymczasem nie przytoczenie słów, lecz jakby sprawozdanie z tego, co się mówi: Gdy ktoś ze starszyzny wstaje i mówi, że będzie wodzem, że kto chce z nim iść, niech powie...

I proszę jeszcze o wytłumaczenie mi gdzie w konstrukcji ACI znajduję się Acc. (drugie zdanie)

Caesar (...) navibus transire neque satis tutum esse arbitrabatur neque suae neque populi Romani dignitatis esse statuebat.

esse (dwa) jako inf.
statuebat oraz arbitrabatur słowo rządzące
a gdzie acc.?
I czym jest transire w drugim zdaniu? Może to gerundium w Nom.?

Po pierwsze literówka, bo chyba "decrevit"?

W obu przypadkach acc. to "transire" - owszem jest to gerundium, ale w acc. "transire tutum" = bezpieczne przechodzenie, tak jak "errare humanum" = ludzkie błądzenie. Nauibus transire tutum (nom.) non est => Caesar nauibus transire tutum (acc.) non esse arbitrabatur.

Przy drugim orzeczeniu jest to samo: (nauibus transire) neque suae neque populi Romani dignitatis est => Caesar (nauibus transire) n.s.n.p.R. dignitatis esse statuebat.

[lichotto]

Dzięki serdeczne.

Do tej mowy zależnej to oczywiście chodziło mi o przytoczenie słów na zasadzie "że ktoś powiedział, że coś tam"

A decrevi to nie literówka, tak jest w oryginale. Też mnie to zdziwiło. Cezar cały czas pisze w 3 osobie, aż tu nagle taka "pomyłka"... No chyba, że to bład wydawcy.

[Biberius Vinius Mero]

A decrevi to nie literówka, tak jest w oryginale. Też mnie to zdziwiło. Cezar cały czas pisze w 3 osobie, aż tu nagle taka "pomyłka"... No chyba, że to bład wydawcy.

Miałem na myśli, że w zacytowanym przez ciebie tekście jest "decrevat", co być nie może, więc zgadywałem, że powinno byc "decrevit". Ale w oryginale jest "decreverat", nie pomyliłeś więc liter, tylko zjadłeś jedną sylabę.

Natomiast "commemoravi" (Caesar his de causis, quas commemoraui) faktycznie jest w 1 osobie

[lichotto]

I kolejny zestaw pytań
Wydaje mi się, że zaczynam to łapać, ale dalej mam problemy.

np: (pierwsza przeprawa do Brytanii)

Huic imperat, quas possit, adeat civitates horteturque ut populi Romani fidem sequantur seque celeriter eo venturum nuntiet.
Volusenus perspectis regionibus omnibus quantum ei facultatis dari potuit, qui navi egredi ac se barbaris committere non auderet, V. die ad Caesarem revertitur quaeque ibi perspexisset renuntiat.

Wydaje mi się, że:

quas possit, qui auderet i quaeque perspexisset to są pytające zależne. Na adeat i hortetur nie mam pomysłu...

[Biberius Vinius Mero]

Huic imperat, quas possit, adeat civitates horteturque ut populi Romani fidem sequantur seque celeriter eo venturum nuntiet.
Volusenus perspectis regionibus omnibus quantum ei facultatis dari potuit, qui navi egredi ac se barbaris committere non auderet, V. die ad Caesarem revertitur quaeque ibi perspexisset renuntiat.

Wydaje mi się, że:

quas possit, qui auderet i quaeque perspexisset to są pytające zależne. Na adeat i hortetur nie mam pomysłu...

quae perspexisset, renuntiat - w rzeczy samej, pytajne zależne

qui non auderet - względno-przyzwalające, powiedziałbym (Volusenus, gdy już wszystko obejrzał, co mógł, chociaż zejść ze statku się nie ważył...)

imperat ... adeat, quas possit, ... horteturque - oratio obliqua (huic imperat: 'adi, quas potes, ciuitates, hortareque, ut p.R.f. sequantur, meque celeriter eo uenturum nuntia')

[lichotto]

Nie będę zakładał kolejnego tematu, tylko nowy problem zamieszczę tutaj

Mam problem ze znalezieniem orzeczeń w podkreślonych zdaniach:

His rebus pace confirmata, post diem quartum, quam est in Britanniam ventum, naves XVIII, de quibus supra demonstratum est, quae equites sustulerant, ex superiore portu leni vento solverunt.

Czy dodatkowo występują tu jakieś konstrukcje gramatyczne? Abl.Absolutus to chyba pace confirmata, nic więcej tu nie widzę.

[Biberius Vinius Mero]

Mam problem ze znalezieniem orzeczeń w podkreślonych zdaniach:

His rebus pace confirmata, post diem quartum, quam est in Britanniam ventum, naves XVIII, de quibus supra demonstratum est, quae equites sustulerant, ex superiore portu leni vento solverunt.

Orzeczeń? W pierwszym orzeczeniem jest "est uentum", w drugim "demonstratum est".

Czy dodatkowo występują tu jakieś konstrukcje gramatyczne? Abl.Absolutus to chyba pace confirmata, nic więcej tu nie widzę.

Dziwne pytanie - to jest dłuższe zdanie, więc można zakładać, że składa się z samych "konstrukcji gramatycznych"

pace confirmata w istocie, abl. abs.
his rebus - pewno abl. modi
quae equites sustulerant - zd. względne
leni uento - jakiś ablativus; ja bym powiedział, że niedorobiony absolutus, tj. z domyślnym part. praes. act. od esse, ewentualnie z domyślnym "afflante" czy czymś podobnym. Ale inni mogą to nazwać np. ablatiwem "okoliczności towarzyszącej", i może słusznie.

[lichotto]

Oczywiście nie o orzeczenia a o podmioty mi chodziło.
Podmioty do "est ventum" i "demonstratum est".

[Biberius Vinius Mero]

To są wyrażenia nieosobowe ("przybyło się/przybyto" i "zostało pokazane/pokazano"), podmiotów nie ma.

[lichotto]

Znów ja

Hostes proelio superati, simul-atque se ex fuga receperunt, statim ad Caesarem legatos de pace miserunt: sese obsides daturos, quaeque imperasset, facturos polliciti sunt.

A to co?

[innuendo]

imperasset?
con. plusqpf. act
forma synkopowana
normalnie imperavisset

[lichotto]

To to ja wiem, ale czemu w con.?