mała prośba

Pomoc w tłumaczeniu z łaciny na język polski.
krzyjak
Peregrinus
Posty: 2
Rejestracja: czw 12 lip 2007, 12:17

mała prośba

Post autor: krzyjak »

Mam prośbę o pomoc: chciałbym rozszyfrować poniższy tekst (zródło Biblia):

laboravi omnibus exquirem tibusveritatem

Próbowałem na różne sposoby i nie daję rady. Może ktoś mi pomoże.
Z góry wiekie dzięki.
K.
Awatar użytkownika
Flavius Aetius
Propraetor
Posty: 1115
Rejestracja: pt 28 kwie 2006, 22:23

Post autor: Flavius Aetius »

A czy mógłbyś go przepisać poprawnie, bo zdaje mi się, że coś tam trzeba oddzielić od siebie.
krzyjak
Peregrinus
Posty: 2
Rejestracja: czw 12 lip 2007, 12:17

Post autor: krzyjak »

Jestem tylko pośrednikiem - nie mam dostępu do źródła (jest to napis z ołtarza z jednego z kościołów w Wilnie), ale wydaje mi się, że faktycznie powinno być:

laboravi omnibus exquirem tibus veritatem

K.
aper
Peregrinus
Posty: 5
Rejestracja: wt 17 lip 2007, 11:17

Post autor: aper »

Hm... Mam pomysł: w tym zdaniu jest domyślne "ut".
Całe zdanie: Laboravi, ut omnibus exquirem tibus veritatem.

W każdym razie: "laboravi" - trudziłem się, starałem
"ut" - aby(m), żeby(m)
exquirem - ten wyraz jest czasownikiem w coniunctivie imperfecti, ślicznie pasującym do zdania z "ut" po orzeczeniu w czasie perfecti,
ALE! Ratujcie przyjaciele i podpowiedzcie znaczenie tego czasownika.... :oops: - zbadać? szukać?
veritatem - prawdę
omnibus - wszystkimi / wszystkim
tibus - ??? rzeczownik w Abl. (lub Dat.) pl.; ale jaka forma podstawowa i znaczenie? Dziś przychodzi mi na myśl tylko "tus" - kadzidło, ale to raczej nie pasuje.
Dziś, niestety, więcej nie wymyślę, nie mam przy sobie żadnego słownika.
Mafdżer
Quaestor
Posty: 203
Rejestracja: sob 31 gru 2005, 10:02
Lokalizacja: e rure

Post autor: Mafdżer »

kadzidło ma w genetivie turis , ja tak sobie głośno myślę że może chodzi o tribusabl.plur od tres -es -ia w funkcji przysłowka liczebnikowego =trzykrotnie . :)
Hic ego barbarus quia non intellegor ulli ...
Mafdżer
Quaestor
Posty: 203
Rejestracja: sob 31 gru 2005, 10:02
Lokalizacja: e rure

Post autor: Mafdżer »

Usiłowałem trzykrotnie dowiedzieć się od wszystkich prawdy :?: :?:
Hic ego barbarus quia non intellegor ulli ...
takajedna
Civis Latinus
Posty: 41
Rejestracja: czw 26 lip 2007, 18:35
Lokalizacja: Warszawa

Post autor: takajedna »

Mafdżer pisze:kadzidło ma w genetivie turis , ja tak sobie głośno myślę że może chodzi o tribusabl.plur od tres -es -ia w funkcji przysłowka liczebnikowego =trzykrotnie . :)
A może ma być 'exquirentibus'?. Ale i tak nie wiem, jak przetłumaczyć :-)
Awatar użytkownika
Flavius Aetius
Propraetor
Posty: 1115
Rejestracja: pt 28 kwie 2006, 22:23

Post autor: Flavius Aetius »

Wydaje mi się, że wiem. Otóż czasownik "laboro" łączy się z abl. w znaczeniu "troszczyć się, kłopootać się o kogoś, coś", tutaj "omnibus exquirentibus", zaś "veritatem" jako dopełnienie w związku z "exquiro".
"Troszczyłem się o tych wszystkich, którzy poszukiwali, domagali się prawdy"
No i brawa dla Takiejjednej za doskonałe połączenie bezsensownych elementów w żywy organizm.
takajedna
Civis Latinus
Posty: 41
Rejestracja: czw 26 lip 2007, 18:35
Lokalizacja: Warszawa

Post autor: takajedna »

Flavius Aetius pisze:Wydaje mi się, że wiem. Otóż czasownik "laboro" łączy się z abl. w znaczeniu "troszczyć się, kłopootać się o kogoś, coś", tutaj "omnibus exquirentibus", zaś "veritatem" jako dopełnienie w związku z "exquiro".
"Troszczyłem się o tych wszystkich, którzy poszukiwali, domagali się prawdy"
No i brawa dla Takiejjednej za doskonałe połączenie bezsensownych elementów w żywy organizm.
Dziękuję :-)
Twój przekład rzeczywiscie ma sens, może tylko dodałabym za- (zatroszczyłem się), bo perfectum. Ale to Biblia, a nie złoty wiek, więc nie przesadzajmy.
Wpisałam teraz to zdanie do gugla, no i znalazłam w kontekście:

46 adhuc doctrinam quasi prophetiam effundam et relinquam illam quaerentibus sapientiam et non desinam in progenies illorum usque in aevum sanctum 47 videte quoniam non soli mihi laboravi sed omnibus exquirentibus veritatem

http://www.drbo.org/lvb/chapter/26024.htm
ostatni akapit na tej stronie
Awatar użytkownika
Flavius Aetius
Propraetor
Posty: 1115
Rejestracja: pt 28 kwie 2006, 22:23

Post autor: Flavius Aetius »

Nawet w łacinie klasycznej "perfectum" nie zawsze wyraża czynność dokonaną, przynajmniej nie zawsze da się je tak oddać po polsku. W tym wypadku chyba obrazilibyśmy nieco owego człowieka sądząc, że on się jedynie "zatroszczył" raz jeden, a nie robił tego przez jakiś czas.
Theodoksja
Tribunus militum
Posty: 108
Rejestracja: pt 22 cze 2007, 13:47
Lokalizacja: Cracovia

Post autor: Theodoksja »

Można jeszcze dodać, że to z Księgi Mądrości Syracha, rozdz. 24, w. 34.
W tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia:
"Nie tylko dla siebie samego się trudziłem, lecz także dla tych wszystkich, którzy jej (prawdy) szukali."
"Warto jest poświęcać młode lata i kosztowne nauki godziny na naukę choćby kilku słów w językach klasycznych, albowiem wykraczają one poza trywialność ulicy i stanowią źródło inspiracji i podniety" (H.D. Thoreau)
Awatar użytkownika
Flavius Aetius
Propraetor
Posty: 1115
Rejestracja: pt 28 kwie 2006, 22:23

Post autor: Flavius Aetius »

No to chyba się z grubsza pokrywa z wypracowaną przez nas wersją. Po polsku trochę dodano, zapewne mając też na uwadze tekst grecki, chodzi mi zwłaszcza o zaimek "siebie samego".
ODPOWIEDZ