Hej
W koncu postanowilam zabrac sie za zaleglosci i zdac egzamin z łaciny. Mam - miedzy innymi - dwie pieśni Horacego (wymienione w tytule). Po pierwsze - nie mam pojecia jak je recytowac/czytac, jakimi stopami zostaly napisane - a z rytmem u mnie jest gorzej niz fatalnie :S.
Po drugie tlumacze pieśń i o ile aequam memento nie sprawia wiekszych problemow, o tyle "eheu fugaces" miejscami mnie przerasta :/ Czy ma ktos moze tlumaczenie tej piesni i moglby mnie poratowac?
Oto ona:
Eheu fugaces, Postume, Postume,
labuntur anni nec pietas moram
rugis et instanti senectae
adferet indomitaeque morti,
non, si trecenis quotquot eunt dies, 5
amice, places inlacrimabilem
Plutona tauris, qui ter amplum
Geryonen Tityonque tristi
compescit unda, scilicet omnibus
quicumque terrae munere uescimur 10
enauiganda, siue reges
siue inopes erimus coloni.
Frustra cruento Marte carebimus
fractisque rauci fluctibus Hadriae,
frustra per autumnos nocentem 15
corporibus metuemus Austrum:
uisendus ater flumine languido
Cocytos errans et Danai genus
infame damnatusque longi
Sisyphus Aeolides laboris. 20
Linquenda tellus et domus et placens
uxor, neque harum quas colis arborum
te praeter inuisas cupressos
ulla breuem dominum sequetur;
absumet heres Caecuba dignior 25
seruata centum clauibus et mero
tinguet pauimentum superbo,
pontificum potiore cenis.
Bede wdzieczna za każda pomoc (glownie zwrotki 2-3 i 6)
Pozdrawiam
[łac-pol] Horacy, "Aequam memento" i "Eheu fu
-
motyla noga
Pieśń do Postumusa została napisana w strofce alcejskiej, która składa się z czterech wierszy:
1.2. jedenastozgłoskowiec alcejski (hendecasyllabus alcaicus):
anakruza (początkowa, nieakcentowana zgłoska) + dwa trocheje + chorijamb + jamb
3. dziewięciozgłoskowiec alcejski (enneasyllabus alcaicus):
anakruza + cztery trocheje
4. dziesięciozgłoskowiec alcejski (dekasyllabus alcaicus):
dwa daktyle + dwa trocheje
W związku z tym pierwszą strofkę należałoby przeczytać tak:
eHEU fuGAces, POstume, POstuME,
laBUNtur ANni NEC pieTAS maRAM
ruGIS et INstanTI seNECtae
ADferet INdomiTAEque MORti
Kolejne strofki czytaj analogicznie. Pamiętaj o elizjach (wyrzuceniu samgłoski końcowej wyrazu (lub samogłoski+m), gdy następny również zaczyna się od samogłoski (lub h i samogłoski)), np. w strofce 3: sive inopes - przeczytaj: siv inopes.
Pamiętaj też, że i+samogłoska tworzy osobną sylabę - dlatego należy czytać pi-e-tas, nie: pjetas
Jeśli chodzi o tłumaczenie, to może prościej byłoby udać się do biblioteki po polski przekład?
Pozdrawiam i życzę powodzenia na egzaminie
1.2. jedenastozgłoskowiec alcejski (hendecasyllabus alcaicus):
anakruza (początkowa, nieakcentowana zgłoska) + dwa trocheje + chorijamb + jamb
3. dziewięciozgłoskowiec alcejski (enneasyllabus alcaicus):
anakruza + cztery trocheje
4. dziesięciozgłoskowiec alcejski (dekasyllabus alcaicus):
dwa daktyle + dwa trocheje
W związku z tym pierwszą strofkę należałoby przeczytać tak:
eHEU fuGAces, POstume, POstuME,
laBUNtur ANni NEC pieTAS maRAM
ruGIS et INstanTI seNECtae
ADferet INdomiTAEque MORti
Kolejne strofki czytaj analogicznie. Pamiętaj o elizjach (wyrzuceniu samgłoski końcowej wyrazu (lub samogłoski+m), gdy następny również zaczyna się od samogłoski (lub h i samogłoski)), np. w strofce 3: sive inopes - przeczytaj: siv inopes.
Pamiętaj też, że i+samogłoska tworzy osobną sylabę - dlatego należy czytać pi-e-tas, nie: pjetas
Jeśli chodzi o tłumaczenie, to może prościej byłoby udać się do biblioteki po polski przekład?
Pozdrawiam i życzę powodzenia na egzaminie
-
motyla noga
hej, wieeelkie dzieki
Co do tlumaczenia tak zrobie, ale mam watpliwosci tylko w kilku miejscach i moje drugie ja [czyt. smierdzący leń] postanowilo umiescic tu ten temat. Poza tym tlumaczenia czesto sa swobodnymi parafrazami, a moim zadaniem jest przetlumaczyc te teksty, powiedzmy. bardziej łopatologicznie.
Dziekuje jeszcze raz i pozdrawiam
Co do tlumaczenia tak zrobie, ale mam watpliwosci tylko w kilku miejscach i moje drugie ja [czyt. smierdzący leń] postanowilo umiescic tu ten temat. Poza tym tlumaczenia czesto sa swobodnymi parafrazami, a moim zadaniem jest przetlumaczyc te teksty, powiedzmy. bardziej łopatologicznie.
Dziekuje jeszcze raz i pozdrawiam
-
motyla noga
to moze napisze gdzie mam wątpliwosci :/
wiem ze tlumaczenie dosłowne powoduje czesto, to ze tekst jest ledwo zrozumiały. No ale cóz...
(...) qui ter amplum
Geryonen Tityonque tristi
compescit unda, scilicet omnibus
quicumque terrae munere uescimur
enauiganda, siue reges
siue inopes erimus coloni.
Przetlumaczylam tak
(...) ktory trzy razy wielkiego Geriona i Titiona smutna falą opływa (ogranicza), co jest wiadome wszystkim, żywimy sie darem ziemi, trzeba bedzie przepłynac [rzeke w Hadesie], kimkolwiek bedziemy czy krolami czy ubogimi chlopami
to taka wstepna wersja, coby w ogole zrozumiec ogolny sens, no ale nijak nie wiem jak z tym zywieniem sie darami ziemi. Wydaje mi sie ze "co jest wiadome wszystkim" - odnosi sie do tego, ze kazdy te rzeke bedzie musial przekroczyc...
Linquenda tellus et domus et placens
uxor, neque harum??? quas colis arborum
te praeter inuisas cupressos
ulla breuem dominum sequetur;
Porzucisz ziemie i dom i ukochaną żone i [...] drzewo, ktore pielęgnowane przez ciebie, jedynie cypryzy nienawistne [zostana]
i tu sie zalamalam, nie bardzo chwytam sens calej konstrukcji, a jeszcze dochodzi ostatni wers
Oraz w odzie Aequam memento
"moriture Delli" od morior, mori, mortuus sum, koncowka wskazuje na Participium futuri activi, ale to tworzone jest od tematu supini + urus, ura, urum :/ obawiam sie, ze moge zostac zapytana wlasnie o te konstrukcje.
Bede wdzieczna za kazda pomoc
Pozdrawiam
wiem ze tlumaczenie dosłowne powoduje czesto, to ze tekst jest ledwo zrozumiały. No ale cóz...
(...) qui ter amplum
Geryonen Tityonque tristi
compescit unda, scilicet omnibus
quicumque terrae munere uescimur
enauiganda, siue reges
siue inopes erimus coloni.
Przetlumaczylam tak
(...) ktory trzy razy wielkiego Geriona i Titiona smutna falą opływa (ogranicza), co jest wiadome wszystkim, żywimy sie darem ziemi, trzeba bedzie przepłynac [rzeke w Hadesie], kimkolwiek bedziemy czy krolami czy ubogimi chlopami
to taka wstepna wersja, coby w ogole zrozumiec ogolny sens, no ale nijak nie wiem jak z tym zywieniem sie darami ziemi. Wydaje mi sie ze "co jest wiadome wszystkim" - odnosi sie do tego, ze kazdy te rzeke bedzie musial przekroczyc...
Linquenda tellus et domus et placens
uxor, neque harum??? quas colis arborum
te praeter inuisas cupressos
ulla breuem dominum sequetur;
Porzucisz ziemie i dom i ukochaną żone i [...] drzewo, ktore pielęgnowane przez ciebie, jedynie cypryzy nienawistne [zostana]
i tu sie zalamalam, nie bardzo chwytam sens calej konstrukcji, a jeszcze dochodzi ostatni wers
Oraz w odzie Aequam memento
"moriture Delli" od morior, mori, mortuus sum, koncowka wskazuje na Participium futuri activi, ale to tworzone jest od tematu supini + urus, ura, urum :/ obawiam sie, ze moge zostac zapytana wlasnie o te konstrukcje.
Bede wdzieczna za kazda pomoc
Pozdrawiam
Dokłądnie, każdy będzie musiał przekroczyć, każdy, kto żywi się darami ziemi.motyla noga pisze:to(...) qui ter amplum
Geryonen Tityonque tristi
compescit unda, scilicet omnibus
quicumque terrae munere uescimur
enauiganda, siue reges
siue inopes erimus coloni.
Przetlumaczylam tak
(...) ktory trzy razy wielkiego Geriona i Titiona smutna falą opływa (ogranicza), co jest wiadome wszystkim, żywimy sie darem ziemi, trzeba bedzie przepłynac [rzeke w Hadesie], kimkolwiek bedziemy czy krolami czy ubogimi chlopami
to taka wstepna wersja, coby w ogole zrozumiec ogolny sens, no ale nijak nie wiem jak z tym zywieniem sie darami ziemi. Wydaje mi sie ze "co jest wiadome wszystkim" - odnosi sie do tego, ze kazdy te rzeke bedzie musial przekroczyc...
harmum łączy się z arborum - arbor - rodzaj żeńskimotyla noga pisze:Linquenda tellus et domus et placens
uxor, neque harum??? quas colis arborum
te praeter inuisas cupressos
ulla breuem dominum sequetur;
Porzucisz ziemie i dom i ukochaną żone i [...] drzewo, ktore pielęgnowane przez ciebie, jedynie cypryzy nienawistne [zostana]
i tu sie zalamalam, nie bardzo chwytam sens calej konstrukcji, a jeszcze dochodzi ostatni wers
Nie drzewo ale drzewa - pluralis
Mniej wiecej chodzi o to że nic Ci nie zostanie ani dom, ani żona, ani drzewa które uprawiasz (pielęgnujesz) poza nienawistnymi cyprysami (cyprys - jak znak śmierci).
Ogólnie rozumienie poezji jest bardzo cięzkie, często się na tym wykłądam zwłaszcza jak mam do czynienia z nowymi tekstami, tu nieraz jak ma się tekst bez komentarza nawet niezła znajomość łąciny nie wystarcza.
Beatos in caelo Latine locuturos probabile
Ὁ βίος βραχύς, ἡ δὲ τέχνη μακρή
Mój blog:
http://keraunos-takiesobieprzemylenia.blogspot.com/
Ὁ βίος βραχύς, ἡ δὲ τέχνη μακρή
Mój blog:
http://keraunos-takiesobieprzemylenia.blogspot.com/
Spróbuję wyjaśnić nieco Twoje wątpliwości szczegółowym komentarzem:
qui ter (który trzy razy)
amplum Geryonem Tityonque (gwałtownego Geryona i Tytyona)
conpescit (zatapia, uciska...) tristi unda (ablativus - smutną falą, domyślnie Styksu)
enaviganda scilicet omnibus (to jest coniugatio periphrastica passiva, gdzie omnibus to dativus auctoris! Tłumaczymy więc: którą, jak wiadomo, wszyscy musimy przepłynąć. Enaviganda odnosi się do unda!)
quicumque vescimur (ktokolwiek (z nas - wskazuje na to końcówka czasownika - mur; odnosi się do omnibus) żywi się)
terrae munere (darem ziemi; tak chyba można rozumieć munus)
Sive reges, sive coloni inopes erimus (czy będziemy królami, czy ubogimi chłopami)
Co się tyczy strofki 6:
liquenda tellus et domus et placens uxor (znów coniugatio periphrastica passiva - a więc trzeba opuścić ziemię, dom i ukochaną żonę)
neque ulla harum arborum (i żadne z tych drzew)
quas colis (które pielęgnujesz)
praeter invisas cupressos (oprócz znienawidzonych cyprysów)
te, dominum brevem, sequetur (nie pójdzie za tobą, krótko żyjącym panem - sequor łączy się z accusativem)
Moriturus to rzeczywiście part. futuri activi, najprawdopodobniej jest to po prostu wyjątek, bo faktycznie nie jest utworzone zgodnie z regułą. Tutaj stoi w wokatiwie (vide wokatiwus koniugacji 2 rzeczowników na -us)
Mam nadzieję, że wyjaśnienia coś pomogły
qui ter (który trzy razy)
amplum Geryonem Tityonque (gwałtownego Geryona i Tytyona)
conpescit (zatapia, uciska...) tristi unda (ablativus - smutną falą, domyślnie Styksu)
enaviganda scilicet omnibus (to jest coniugatio periphrastica passiva, gdzie omnibus to dativus auctoris! Tłumaczymy więc: którą, jak wiadomo, wszyscy musimy przepłynąć. Enaviganda odnosi się do unda!)
quicumque vescimur (ktokolwiek (z nas - wskazuje na to końcówka czasownika - mur; odnosi się do omnibus) żywi się)
terrae munere (darem ziemi; tak chyba można rozumieć munus)
Sive reges, sive coloni inopes erimus (czy będziemy królami, czy ubogimi chłopami)
Co się tyczy strofki 6:
liquenda tellus et domus et placens uxor (znów coniugatio periphrastica passiva - a więc trzeba opuścić ziemię, dom i ukochaną żonę)
neque ulla harum arborum (i żadne z tych drzew)
quas colis (które pielęgnujesz)
praeter invisas cupressos (oprócz znienawidzonych cyprysów)
te, dominum brevem, sequetur (nie pójdzie za tobą, krótko żyjącym panem - sequor łączy się z accusativem)
Moriturus to rzeczywiście part. futuri activi, najprawdopodobniej jest to po prostu wyjątek, bo faktycznie nie jest utworzone zgodnie z regułą. Tutaj stoi w wokatiwie (vide wokatiwus koniugacji 2 rzeczowników na -us)
Mam nadzieję, że wyjaśnienia coś pomogły