koniugacje!

[Cieśla]

Witam. Jeśli chodzi o łacinę, to jestem całkowicie zielona w tym temacie. Miesiąc temu przeniosłam się do innej szkoły. W starej szkole łaciny nie miałam, a teraz muszę zdać egzamin komisyjny i zaliczyć pierwszy semestr.

Proszę więc o pomoc, mam problem z koniugacjami:

1) Podkreśl temat czasownika: scribo, scribere. Podkreślam scribere czy scribere?

2) Jeśli temat kończy się na -ā, -ē, -ī to z tego, co zrozumiałam z książki, są to samogłoski długie.
np. rogo, rogare (czy rogāre???) - I koniugacja
a do której koniugacji mam zaliczyć czasownik dolere (dolēre??)? do II czy do III? A habere, sedere, gaudere? Na moje oko ostatnie trzy do III koniugacji, jeśli źle myślę, to mnie poprawcie.

2) A jeśli nie ma żadnego znaczka nad literką, to samogłoska jest krótka, czy długa, czy jaka?

Proszę, pomóżcie.

[anima sola]

Witam. Jeśli chodzi o łacinę, to jestem całkowicie zielona w tym temacie. Miesiąc temu przeniosłam się do innej szkoły. W starej szkole łaciny nie miałam, a teraz muszę zdać egzamin komisyjny i zaliczyć pierwszy semestr.

Proszę więc o pomoc, mam problem z koniugacjami:

1) Podkreśl temat czasownika: scribo, scribere. Podkreślam scribere czy scribere?

2) Jeśli temat kończy się na -ā, -ē, -ī to z tego, co zrozumiałam z książki, są to samogłoski długie.
np. rogo, rogare (czy rogāre???) - I koniugacja
a do której koniugacji mam zaliczyć czasownik dolere (dolēre??)? do II czy do III? A habere, sedere, gaudere? Na moje oko ostatnie trzy do III koniugacji, jeśli źle myślę, to mnie poprawcie.

2) A jeśli nie ma żadnego znaczka nad literką, to samogłoska jest krótka, czy długa, czy jaka?

Proszę, pomóżcie.

Ad.1) temat praesentis brzmi scrib-
Od czasowników I, II, IV koniugacji odcinamy końcówkę -re, natomiast od czasówników III koniugacji zakończenie -ere.
Niektóre czasowniki III koniugacji mają temat rozszerzony np. capio, capere; facio, facere. Wtedy, aby odczytać temat praesentis należy odrzucić od 1 os. sg. końcówkę -io.

[anima sola]

Aby określić do której koniugacji należy dany czasownik musisz znać jego bezokolicznik (Infinitivus praesentis activi) np. laudare oraz pierwszą osobę liczby pojedynczej (1 os. sg.) np. laudo.
i tak:
I koniugacja- po odrzuceniu zakończenia -re, temat praesentis kończy się na -a np. lauda-
II koniugacja- 1 os. sg. jest zakończona na -eo np. video (od czasownika videre)
III na pozór bezokoliczniki II i III są identyczne. Jednak samogłoska e w bezokoliczniku kon. II jest długa i należy do tematu. Jeżeli nie znasz iloczasu przedostatniej zgłoski infinitivu zakończonego na -ere, możesz odróżnić czasowniki II i III koniugacji po 1 os. sg. np. lego, legere.
IV- po odrzuceniu zakończenia -re, temat praesentis kończy się na -i
np. audi-

[Cieśla]

aha, wielkie dzięki, już rozumiem.

proszę teraz o sprawdzenie odmiany w indicativus imperfecti activi:

sedeo, sedere
sing.
1. sedebao
2. sedebas
3. sedebat

plur.
1. sedebamus
2. sedebatis
3. sedebant

sto,stare
sing.
1. stabao
2. stabat
3. stabas

plur.
1. stabamus
2. stabatis
3. stabant

doleo, dolere
sing.
1. dolebao
2. dolebat
3. dolebas

plur.
1. dolebamus
2. dolebatis
3. dolebant

[parviscius]

Popatrz uważnie jeszcze raz na tablicę odmiany czasowników w indicātīvus imperfectī āctīvī (trybie oznajmującym czasu przeszłego niedokonanego strony czynnej); niekorektnie napisałeś formy w liczbie pojedynczej.

[Cieśla]

sedeo, sedere
sing.
1. sedebam
2. sedebas
3. sedebat

sto,stare
sing.
1. stabam
2. stabat
3. stabas

doleo, dolere
sing.
1. dolebam
2. dolebat
3. dolebas

teraz dobrze??

[parviscius]

sto,stare
sing.
2. stabat
3. stabas

doleo, dolere
sing.
2. dolebat
3. dolebas

teraz dobrze??

[Helwiusz Pertynaks]

sedeo, ere jest odmienione dobrze, natomiast pomyliłeś osobę drugą z trzecią w sto, are i doleo, ere. Powinno byc: 1 stabam 2 stabas 3 stabat, podobnie: 1 dolebam 2 dolebas 3 dolebat.

[parviscius]

NOTA BENE
w języku łacińskim w pierwszej personie liczby pojedynczej strony czynnej jest dwie końcówki osobowe –ō i –m.
W indicātīvus praesentis āctīvī (trybie oznajmującym czasu teraźniejszego strony czynnej) zawsze jest końcówka –ō ( za wyjątkiem czasownika esse)
W pozostałych czasach używamy końcówkę –m, jeżeli sufiks kończy się samogłoską, un końcówkę –ō, jeżeli sufiks kończy się spółgłoską.

[Cieśla]

bardzo dziękuję za pomoc.