[pol->łac] zrozumieć świat

Pomoc w tłumaczeniu z języka polskiego na łacinę.
Awatar użytkownika
kacpero
Peregrinus
Posty: 4
Rejestracja: wt 01 sie 2006, 13:42

[pol->łac] zrozumieć świat

Post autor: kacpero »

Witam serdecznie wszystkich forumowiczów.

Mam prośbę o przetłumaczenie takiego tekstu: zrozumieć świat
Z moich poszukiwań w interneci klaruje mi się coś w stylu: cognitio mundi
Z tym, że ja łaciny nie znam... to tylko moje poszukiwania, przypuszczenia... Wolę się zdać w tej kwestii na ekspertów... :-)

Z góry dziękuję i pozdrawiam
kacpero
Awatar użytkownika
Martinus Petrus Garrulus
Proconsul
Posty: 2556
Rejestracja: ndz 19 lut 2006, 23:18
Lokalizacja: Kraków

Post autor: Martinus Petrus Garrulus »

cognitio mundi, to tyle, co zrozumienie świata...

mundum cognoscere lub tez odwrotnie cognoscere mundum (kolejność nie gra roli) oznacza: zrozumiec świat
Nulli parcit hiems, nullus quoque frigore gaudet,
donec Ver veniat nos foveant pueri!
Awatar użytkownika
kacpero
Peregrinus
Posty: 4
Rejestracja: wt 01 sie 2006, 13:42

Post autor: kacpero »

Wielkie dzięki... :-)

Pozdrawiam
kacpero
Awatar użytkownika
Bergerofont
Civis Romanus
Posty: 58
Rejestracja: pn 05 cze 2006, 20:10

Post autor: Bergerofont »

Wg mnie "mundum cognoscere" to raczej poznać/rozpoznać świat - ang. re-cognise (poznać na powrót)

Może zręczniej byłoby:
mundum intellegere - pojmować, rozumieć (stąd "inteligent" i "intelekt")

pozdrawiam
Omne animal triste post maturam...
Awatar użytkownika
kacpero
Peregrinus
Posty: 4
Rejestracja: wt 01 sie 2006, 13:42

Post autor: kacpero »

Czy dobrze rozumiem?

cognoscere odpowiada bardziej poznaniu zmysłowym, uczuciowym, doświadczeniu, a intellegere odpowiada zrozumieniu, poznaniu w sensie intelektualnym, poznaniu praw rządzących czymś...

W kontekście mojej potrzeby... takiego krótkiego motta dla mnie :-) bardziej by mi pasowała propozycja Bergerofonta o ile dobrze to rozumiem.

Czy ja dobrze myślę? Proszę o dyskusję... gdyż właśnie pragnę zrozumieć świat :-)

Pozdrawiam serdecznie i dzięki za zainteresowanie
kacpero
Awatar użytkownika
Martinus Petrus Garrulus
Proconsul
Posty: 2556
Rejestracja: ndz 19 lut 2006, 23:18
Lokalizacja: Kraków

Post autor: Martinus Petrus Garrulus »

ależ Bergerofoncie, przecież sam sobie zaprzeczasz:

cognoscere - poznać od początku, coś, czego się wcześciej nie znało; dowiedzieć się o czymś - Consilia tua cognovi! - krzyczał niegdyś Cycero do Katyliny: poznałem juz twoje zamiary! (w sensie: dowiedziałem sie o nich...)

recognoscere - rozpoznawać; e veste aliquem ~ rozpoznać kogoś po ubiorze;

noscitare - rozpoznać; poznać kogoś, kogo się już wcześniej znało:

"- Quid est, Marce? amicum non noscitas?
- Esne Tu, Tite? Per Iovem! Tam diu te non vidi! Quid valeas?"
(-cóż to Marku? nie rozpoznajesz przyjaciela? - czy to Ty, Tytusie? Na Jowisza! Tak długo cię nie widziałem! Zdrowyś?)

natomiast:

noscere - to samo co cognoscere, np: NOSCE TE IPSUM - poznaj samego siebie. - ma to odcień poznawania czegoś, dowiadywania się o czymś, poznawania czegoś, np:

"nullaque mortales praeter sua litora norant" - "i żadnych prócz swoich nie znali śmiertelni brzegów" (Owidiusz, Metamorfozy)

intellegere - rozumieć,

np: quid tibi dicam, non intellegis? - nie rozumiesz tego, co do ciebie mówię???

"[...] quid superiore nocte egeris, ubi feris, quos convovaveris [...] Senatus haec intellegit, consul videt, hic tamen vivit!" - "[...] co robiłeś poprzedniej nocy, gdzie byłeś, kogo zwołałeś [...] Senat to rozumie (w sensie: wie) konsul widzi, a ten jednak żyje!" (pierwsza mowa Cycerona przeciwko Katylinie)

jeśli miałbym powiedzieć: poznać świat i umrzeć (parafraza z: Neapolim videre et mori) - to wyraziłby,m to tak: mundum cognoscere et mori!
gdybym zaś miał powiedzieć: poznaj świat! - nosce mundum!

cognosco, cognoscere, cognovi, cognitum = nosco, noscere, novi, notum

=> jak widać to w sumie ten sam czasownik, tyle, że z przedrostniem: "con-" a zresztą obydwa te czasowniki pochodzą od greckiego: γιγνοσκω - poznawać :D
Nulli parcit hiems, nullus quoque frigore gaudet,
donec Ver veniat nos foveant pueri!
Awatar użytkownika
kacpero
Peregrinus
Posty: 4
Rejestracja: wt 01 sie 2006, 13:42

Post autor: kacpero »

Zostaję więc przy mundum cognoscere... :-)

Dzięki
kacpero

P.S. Największym plusem jest to, że czegoś więcej się dowiedziałem...
Awatar użytkownika
Bergerofont
Civis Romanus
Posty: 58
Rejestracja: pn 05 cze 2006, 20:10

Post autor: Bergerofont »

Martinus Petrus Garrulus pisze:ależ Bergerofoncie, przecież sam sobie zaprzeczasz


Dziękuję Martinusie za poparcie mojego "rozróżnienia" tak bogatym (a jakże! ) materiałem źródłowym :wink:

Bergerofont pisze:"mundum cognoscere" to raczej poznać/rozpoznać świat
Martinus Petrus Garrulus pisze:cognoscere - poznać od początku, coś, czego się wcześciej nie znało
Bergerofont pisze:mundum intellegere - pojmować, rozumieć
Martinus Petrus Garrulus pisze:intellegere - rozumieć
mhm...nie wiem w którym miejscu sie ze mną nie zgadzasz :?:
ani w którym miejscu zaprzeczam samemu sobie :?:

w każdym razie kacpero chodzi o
kacpero pisze:Proszę o dyskusję... gdyż właśnie pragnę zrozumieć świat
wiec chyba zgodzisz się ze mną (i z samym sobą :D ), jeśli chodzi o "zrozumienie", że trafniejsze będzie jednak "intellegere"?

pozdrawiam :D
Omne animal triste post maturam...
Awatar użytkownika
Martinus Petrus Garrulus
Proconsul
Posty: 2556
Rejestracja: ndz 19 lut 2006, 23:18
Lokalizacja: Kraków

Post autor: Martinus Petrus Garrulus »

a ino w tymże wytłuszczonym :P
Bergerofont pisze:Wg mnie "mundum cognoscere" to raczej poznać/rozpoznać świat - ang. re-cognise (poznać na powrót)
bo przecież po łacinie też jest: cognoscere i re-cognoscere

dlatego mówię, że sobie zaprzeczasz :wink:

bo źródłosłów recognise jest w recognoscere, które rzeczywiścia ma takie znaczenie :D
Nulli parcit hiems, nullus quoque frigore gaudet,
donec Ver veniat nos foveant pueri!
Awatar użytkownika
Bergerofont
Civis Romanus
Posty: 58
Rejestracja: pn 05 cze 2006, 20:10

Post autor: Bergerofont »

Przepraszam, ale chyba nadal nie rozumiem "your point" :D
Wcale wszak nie piszę, ze w łącinie nie ma "recognoscere", ale w ang nie spotkałem się z "cognise", więc przytoczyłem ten przykład, a nie inny i myślnikiem zaznaczyłem prefiks...

nieważne...mam tylko nadzieję, że "zaspokoiliśmy" kacpero :wink:

pozdrawiam
Omne animal triste post maturam...
Awatar użytkownika
Martinus Petrus Garrulus
Proconsul
Posty: 2556
Rejestracja: ndz 19 lut 2006, 23:18
Lokalizacja: Kraków

Post autor: Martinus Petrus Garrulus »

i właśnie o ten prefix toczy się spór :wink: boć chodzi mi o to, że angielskie recognise w znaczeniu przez Cibie wymienionym pochodzi od idem oznaczającego łacińskiego recognoscere, nie zaś od cognoscere :wink:

znowu wychodzi na to, że się czepiam :P
Nulli parcit hiems, nullus quoque frigore gaudet,
donec Ver veniat nos foveant pueri!
ODPOWIEDZ