• O języku
  • Historia
  • Alfabet
  • Pismo
• Wymowa
  • Pisownia a wymowa
  • Iloczas
  • Sylaba
  • Akcent
  • Metryka
• Części mowy
  • Wstęp
  • Rzeczownik
  • Czasownik
  • Bezokolicznik
  • Gerundium
  • Gerundivum
  • Imiesłów
  • Supinum
  • Przymiotnik
  • Zaimek
  • Przysłówek
  • Przyimek
  • Spójnik
  • Liczebnik
• Gramatyka
  • Czas. bezosobowe
  • Deklinacja
  • Funkcje przypadków
  • Kon. omowna bierna
  • Konstrukcja ACI
  • Konstrukcja NCI
  • Składnia miast
  • Strona bierna
  • Szyk zdaniowy
  • Tryby i koniugacje
  • Zdania podrzędne
• Nauka
  • Matura
  • Olimpiada
  • Fabulae Faciles
  • Rozmówki łac-pol
  • Kto to powiedział?
  • Która to koniugacja?
  • Co to za rzeczownik?
• Świat Rzymian
  • Sławni Rzymianie
  • Dni tygodnia
  • Imiona
  • Kaledarz
  • Wierzenia
• Łacina dziś
  • Gaudeamus Igitur
  • Gaude Mater Polonia
  • Księgarnia
  • Modlitwy
  • Kolędy

Sylaba (syllaba) jest skupiona wokół ośrodka, którym może być samogłoska lub dwugłoska (dyftong). Ośrodkowi może towarzyszyć jedna lub więcej spółgłosek. Ze względu na wartość iloczasu ośrodka, sylaba może być:

• długa (syllaba longa) - skupiona wokół samogłoski długiej lub dwugłoski
• krótka (syllaba brevis) - skupiona wokół samogłoski krótkiej

W poezji stosuje się wydłużenie samogłoski, przez co sylaba krótka przechodzi w tzw. sylabę długą z pozycji. Zjawisko to nie występuje w prozie, a słowniki i teksty zwykle nie oznaczają iloczasu takiej sylaby. W poezji sylaba może zatem być:

• długa z natury (natura longa) - sylaba jest długa, jeśli jest skupiona wokół samogłoski długiej lub dwugłoski (nie licząc oznaczonych dierezą: aёreus): cŏ|rō|nă - korona
  
  
• długa z pozycji (positione longa) - sylaba jest długa, jeśli jest skupiona wokół samogłoski krótkiej, po której występuje tzw. pozycja, czyli grupa dwóch lub więcej spółgłosek (również w następnym słowie): lŏ|cū|stă - szarańcza
  
  
• krótka (brevis) - sylaba jest krótka, jeśli nie jest długa (z natury lub pozycji). Sylaba jest zawsze krótka, jeśli jest skupiona wokół samogłoski, po której występuje inna samogłoska lub h: pŭ|ĕr - chłopiec, vĕ|hō - niosę

Pozycjami wydłużającymi samogłoskę są także spółgłoski podwójne x (ks) oraz z (dz), natomiast nie są nimi ch, ph, th ani qu. Połączenie spółgłoski zwartej i płynnej (muta cum liquida), czyli {p, b, t, d, k, g, f} + {l, r, m, n} nie wydłuża poprzedzającej samogłoski, jeśli występuje w tym samym słowie. Sylabę która kończy się w ten sposób nazywa się sylabą obojętną (syllaba anceps) - w prozie jest zawsze krótka, natomiast w poezji może być krótka lub długa: tenbrae - ciemność.

Podział na sylaby zwykle nie przedstawia większego problemu, ponieważ w języku polskim obowiązują bardzo podobne reguły. Główne zasady podziału:

• spógłoska między dwoma rozpoczyna nową sylabę: me|di|ci|na
• powtórzona spółgłoska rozpoczyna nową sylabę: stel|la
• grupa spółgłosek rozpoczyna nową sylabę gdy zaczyna jakieś słowo:
  • di|sci|pli|na - ponieważ istnieje scire, plenus
  • pro|vin|ci|a - ponieważ nie ma słowa zaczynającego się na "nc"
  • wyjątek: grupa "st" jest zawsze rozdzielana
• słowa złożone dzieli się według składników: dis|tribuo, trans|eo.

W ciągu złożonym z sylaby krótkiej i długiej (jamb), druga sylaba ulega skróceniu, jeśli nie pada na nią akcent. Zjawisko występuje w łacinie przedklasycznej.

W klasycznej łacinie iloczas odgrywał ważną rolę w poezji, a wszelkie "pomyłki" uznawane były za poważne uchybienie. Jednak po okresie klasycznym system samogłosek długich i krótkich stopniowo zanikł i nie jest pewne, jak kształtowała się ich wymowa. Możliwe, że pojawiło się rozróżnienie barwy (samogłoski krótkie były bardziej otwarte, wymagały mniejszego ciśnienia i słabszego napięcia mięśni krtaniowych). Iloczas sylab ma kluczowe znaczenie dla akcentowania.

Atque memento, nulli adsunt Romanorum qui locutionem tuam corrigant :)