Amicus est tamquam alter idem. - Przyjaciel jest jakby drugim mną. (Cicero) | Więcej
Tryby - Modi

W łacinie wyróżnia się trzy tryby czasownika:

  1. Oznajmujący (Indicativus) - oznajmia o danej czynności
  2. Rozkazujący (Imperativus) - wyraża nakaz wykonania danej czynności
  3. Warunkowy (Coniunctivus/Subiunctivus) - wyraża czynność jako możliwość lub stosunek emocjonalny (np. wątpliwość, pragnienie). Zwykle pojawia się w zdaniach podrzędnych, w zdaniach głównych wyraża prośbę, naleganie lub zaproszenie
Informacje dotyczące czasownika sum, esse, fui - być można znaleźć tutaj.

Tryb oznajmujący (Indicativus)

Tryb oznajmujący (Indicativus, od indicere - oznajmiać) oznajmia fakt (lub rzecz uważaną za fakt). Tryb oznajmujący łączy się ze stroną czynną i bierną.

Tryb oznajmujący, strona czynna:

  1. Tryb oznajmujący czasu teraźniejszego strony czynnej - Indicativus praesentis activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.am-o
    kocham
    vidĕ-o
    widzę
    leg-o
    czytam
    audĭ-o
    słyszę
    2.ama-s
    kochasz
    vide-s
    widzisz
    leg-i-s
    czytasz
    audi-s
    słyszysz
    3.ama-t
    kocha
    vide-t
    widzi
    leg-i-t
    czyta
    audi-t
    słyszy
    Plur.1.amā-mus
    kochamy
    vidē-mus
    widzimy
    leg-ĭ-mus
    czytamy
    audī-mus
    słyszymy
    2.amā-tis
    kochacie
    vidē-tis
    widzicie
    leg-ĭ-tis
    czytacie
    audī-tis
    słyszycie
    3.ama-nt
    kochają
    vide-nt
    widzą
    leg-u-nt
    czytają
    audĭ-u-nt
    słyszą

  2. Tryb oznajmujący czasu przeszłego niedokonanego strony czynnej - Indicativus imperfecti activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.amā-ba-m
    kochałem
    vidē-ba-m
    widziałem
    leg-ē-ba-m
    czytałem
    audi-ē-ba-m
    słyszałem
    2.amā-ba-s
    kochałeś
    vidē-ba-s
    widziałeś
    leg-ē-ba-s
    czytałeś
    audi-ē-ba-s
    słuchałeś
    3.amā-ba-t
    kochał
    vidē-ba-t
    widział
    leg-ē-ba-t
    czytał
    audi-ē-ba-t
    słuchał
    Plur.1.ama-bā-mus
    kochaliśmy
    vide-bā-mus
    widzieliśmy
    leg-e-bā-mus
    czytaliśmy
    audi-e-bā-mus
    słuchaliśmy
    2.ama-bā-tis
    kochaliście
    vide-bā-tis
    widzieliście
    leg-e-bā-tis
    czytaliście
    audi-e-bā-tis
    słuchaliście
    3.amā-ba-nt
    kochali
    vidē-ba-nt
    widzieli
    leg-ē-ba-nt
    czytali
    audi-ē-ba-nt
    słuchali

  3. Tryb oznajmujący czasu przyszłego I strony czynnej - Indicativus futuri I (primi) activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.amā-b-o
    pokocham
    vidē-b-o
    zobaczę
    leg-a-m
    przeczytam
    audĭ-a-m
    usłyszę
    2.amā-b-i-s
    pokochasz
    vidē-b-i-s
    zobaczysz
    leg-e-s
    przeczytasz
    audĭ-e-s
    usłyszysz
    3.amā-b-i-t
    pokocha
    vidē-b-i-t
    zobaczy
    leg-e-t
    przeczyta
    audĭ-e-t
    usłyszy
    Plur.1.ama-b-ĭ-mus
    pokochamy
    vide-b-ĭ-mus
    zobaczymy
    leg-ē-mus
    przeczytamy
    audi-ē-mus
    usłyszymy
    2.ama-b-ĭ-tis
    pokochacie
    vide-b-ĭ-tis
    zobaczycie
    leg-ē-tis
    przeczytacie
    audi-ē-tis
    usłyszycie
    3.amā-b-u-nt
    pokochają
    vidē-b-u-nt
    zobaczą
    leg-e-nt
    przeczytają
    audĭ-e-nt
    usłyszą

    W łacinie nie ma rozróżnienia na czas przyszły dokonany i niedokonany, zatem: amabis - pokochasz lub będziesz kochał, audiam - usłyszę lub będę słuchać, itd.

  4. Tryb oznajmujący czasu przeszłego dokonanego strony czynnej - Indicativus perfecti activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.amav-i
    pokochałem
    vid-i
    zobaczyłem
    leg-i
    przeczytałem
    audiv-i
    usłyszałem
    2.amav-isti
    pokochałeś
    vid-isti
    zobaczyłeś
    leg-isti
    przeczytałeś
    audiv-isti
    usłyszałeś
    3.amav-it
    pokochał
    vid-it
    zobaczył
    leg-it
    przeczytał
    audiv-it
    usłyszał
    Plur.1.amav-ĭmus
    pokochaliśmy
    vid-ĭmus
    zobaczyliśmy
    leg-ĭmus
    przeczytaliśmy
    audiv-ĭmus
    usłyszeliśmy
    2.amav-istis
    pokochaliście
    vid-istis
    zobaczyliście
    leg-istis
    przeczytaliście
    audiv-istis
    usłyszeliście
    3.amav-ērunt
    pokochali
    vid-ērunt
    zobaczyli
    leg-ērunt
    przeczytali
    audiv-ērunt
    usłyszeli
Z tematu perfecti czasownika (znajdowanego w drugiej formie podstawowej po odcięciu końcówki -i) tworzy się trzy czasy w stronie czynnej: przeszły dokonany (perfectum), zaprzeszły (plusquamperfectum) oraz przyszły II (futurum II - futurum secundum). Czasy te tworzy się w jednakowy sposób dla czasowników wszystkich koniugacji, dodając do tematu perfecti odpowiednie zakończenia:

  1. Tryb oznajmujący czasu przeszłego dokonanego strony czynnej - Indicativus perfecti activi:
    końcówki: -i,- isti, -it, -ĭmus, -istis, -ērunt
    wyraża czynność przeszłą dokonaną
    Veni, vidi, vici. - Przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem.

  2. Tryb oznajmujący czasu zaprzeszłego strony czynnej - Indicativus plusquamperfecti activi:
    końcówki: -ĕram, -ĕras, -ĕrat, erāmus, -erātis, -ĕrant
    wyraża czynność przeszłą, poprzedzającą inną czynność przeszłą
    Dixi, quod audiveram. - Powiedziałem, co (wcześniej) usłyszałem.

  3. Tryb oznajmujący czasu przyszłego II strony czynnej - Indicativus futuri II activi:
    końcówki: -ĕro, -ĕris, -ĕrit, -erĭmus, -erĭtis, -ĕrint
    wyraża czynność przyszłą, poprzedzającą inną czynność przyszłą
    Ut audiveris, ita te audient. - Jak wysłuchasz, tak ciebie będą słuchać.
Tryb oznajmujący, strona bierna:
  1. Tryb oznajmujący czasu teraźniejszego strony biernej - Indicativus praesentis passivi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.salut-or
    jestem pozdrawiany
    vidĕ-or
    jestem widziany
    duc-or
    jestem prowadzony
    audĭ-or
    jestem słuchany
    2.salutā-ris
    jesteś pozdrawiany
    vidē-ris
    jesteś widziany
    duc-ĕ-ris
    jesteś prowadzony
    audī-ris
    jesteś słuchany
    3.salutā-tur
    jest pozdrawiany
    vidē-tur
    jest widziany
    duc-ĭ-tur
    jest prowadzony
    audī-tur
    jest słuchany
    Plur.1.salutā-mur
    jesteśmy pozdrawiani
    vidē-mur
    jesteśmy widziani
    duc-ĭ-mur
    jesteśmy prowadzeni
    audī-mur
    jesteśmy słuchani
    2.saluta-mĭni
    jesteście pozdrawiani
    vide-mĭni
    jesteście widziani
    duc-i-mĭni
    jesteście prowadzeni
    audi-mĭni
    jesteście słuchani
    3.saluta-ntur
    są pozdrawiani
    vide-ntur
    są widziani
    duc-u-ntur
    są prowadzeni
    audi-u-ntur
    są słuchani

  2. Tryb oznajmujący czasu przeszłego niedokonanego strony biernej - Indicativus imperfecti passivi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.salutā-ba-r
    byłem pozdrawiany
    vide-ba-r
    byłem widziany
    duc-ē-ba-r
    byłem prowadzony
    audi-ē-ba-r
    byłem słuchany
    2.saluta-bā-ris
    byłeś pozdrawiany
    vide-bā-ris
    byłeś widziany
    duc-e-bā-ris
    byłeś prowadzony
    audi-e-bā-ris
    byłeś słuchany
    3.saluta-bā-tur
    był pozdrawiany
    vide-bā-tur
    był widziany
    duc-e-bā-tur
    był prowadzony
    audi-e-bā-tur
    był słuchany
    Plur.1.saluta-bā-mur
    byliśmy pozdrawiani
    vide-bā-mur
    byliśmy widziani
    duc-e-bā-mur
    byliśmy prowadzeni
    audi-e-bā-mur
    byliśmy słuchani
    2.saluta-ba-mĭni
    byliście pozdrawiani
    vide-ba-mĭni
    byliście widziani
    duc-e-ba-mĭni
    byliście prowadzeni
    audi-e-ba-mĭni
    byliście słuchani
    3.saluta-ba-ntur
    byli pozdrawiani
    vide-ba-ntur
    byli widziani
    duc-e-ba-ntur
    byli prowadzeni
    audi-e-ba-ntur
    byli słuchani

  3. Tryb oznajmujący czasu przyszłego I strony biernej - Indicativus futuri I passivi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.salutā-b-or
    będę pozdrowiony
    vidē-b-or
    będę widziany
    duc-a-r
    będę prowadzony
    audĭ-a-r
    będę słuchany
    2.saluta-b-ĕ-ris
    będziesz pozdrowiony
    vide-b-ĕ-ris
    będziesz widziany
    duc-ē-ris
    będziesz prowadzony
    audi-ē-ris
    będziesz słuchany
    3.saluta-b-ĭ-tur
    będzie pozdrowiony
    vide-b-ĭ-tur
    będzie widziany
    duc-ē-tur
    będzie prowadzony
    audi-ē-tur
    będzie słuchany
    Plur.1.saluta-b-ĭ-mur
    będziemy pozdrowieni
    vide-b-ĭ-mur
    będziemy widziani
    duc-ē-mur
    będziemy prowadzeni
    audi-ē-mur
    będziemy słuchani
    2.saluta-b-i-mĭni
    będziecie pozdrowieni
    vide-b-i-mĭni
    będziecie widziani
    duc-e-mĭni
    będziecie prowadzeni
    audi-e-mĭni
    będziecie słuchani
    3.saluta-b-u-ntur
    będą pozdrowieni
    vide-b-u-ntur
    będą widziani
    duc-e-ntur
    będą prowadzeni
    audi-e-ntur
    będą słuchani

Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II strony biernej są formami złożonymi. Tworzy się je jednakowo dla czasowników wszystkich koniugacji przez złożenie nieodmiennego participium perfecti passivi (PPP) oraz odpowiednio odmienionego czasownika posiłkowego sum, esse, fui - być.

  1. Tryb oznajmujący czasu przeszłego dokonanego strony biernej - Indicativus perfecti passivi

    Os.SingularisPluralis
    1.amatus, -a, -um sumamati, -ae, -a sumus
    2.amatus, -a, -um esamati, -ae, -a estis
    3.amatus, -a, -um estamati, -ae, -a sunt

  2. Tryb oznajmujący czasu zaprzeszłego strony biernej - Indicativus plusquamperfecti passivi

    Os.SingularisPluralis
    1.amatus, -a, -um eramamati, -ae, -a eramus
    2.amatus, -a, -um erasamati, -ae, -a eratis
    3.amatus, -a, -um eratamati, -ae, -a erant

  3. Tryb oznajmujący czasu przyszłego II strony biernej - Indicativus futuri II passivi

    Os.SingularisPluralis
    1.amatus, -a, -um eroamati, -ae, -a erimus
    2.amatus, -a, -um erisamati, -ae, -a eritis
    3.amatus, -a, -um eritamati, -ae, -a erunt

Tryb rozkazujący (Imperativus)

Tryb rozkazujący (Imperativus, od imperare - rozkazywać) stanowi formę rozkazu, polecenia lub prośby. Inaczej, niż w języku polskim, w łacinie tryb rozkazujący może występować w czasie teraźniejszym oraz przyszłym, w stronie czynnej i biernej. Ponadto w łacinie nie ma form trybu rozkazującego dla 1 os. - aby np. powiedzieć "Chodźmy!" należy użyć trybu warunkowego.

Tryb rozkazujący czasu teraźniejszego

  1. Tryb rozkazujący czasu teraźniejszego strony czynnej - Imperativus praesentis activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.2.ama!
    kochaj!
    vide!
    zobacz!
    leg-e!
    czytaj!
    audi!
    słuchaj!
    Plur.2.amā-te!
    kochajcie!
    vidē-te!
    zobaczcie!
    leg-ĭ-te!
    czytajcie!
    audī-te!
    słuchajcie!

    Formy trybu rozkazującego czasu teraźniejszego strony czynnej tworzy się na dwa sposoby:

    • kiedy czasownik skierowany jest do jednej osoby, tryb rozkazujący równy jest tematowi teraźniejszemu (bezokolicznik bez -re):
      amare
      kochać
      Ama!
      Kochaj!
      videre
      widzieć
      Vide!
      Patrz!

    • kiedy czasownik skierowany jest do kilku osób, tryb rozkazujący równy jest tematowi teraźniejszemu + -te (jeśli czasownik należy do III koniugacji, samogłoska przed tematem zmienia się na ĭ):
      audire
      słyszeć
      Audīte!
      Słuchajcie!
      videre
      widzieć
      Vidēte!
      Patrzcie!
      relinguere
      zostawiać
      Relinquĭte!
      Zostawcie!
      capere
      chwytać
      Capĭte!
      Chwytajcie!

    Wyjątki:
    Bezok.Sing.Plur.
    ducere
    prowadzić
    Duc!
    Prowadź!
    Ducite!
    Prowadźcie!
    dicere
    mówić
    Dic!
    Mów!
    Dicite!
    Mówcie!
    facere
    czynić
    Fac!
    Czyń!
    Facite!
    Czyńcie!
    ferre
    nieść
    Fer!
    Nieś!
    Ferte!
    Nieście!

  2. Tryb rozkazujący czasu teraźniejszego strony biernej - Imperativus praesentis passivi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.2.salutā-re!
    bądź pozdrowiony!
    vidē-re!
    bądź widziany!
    duc-ĕ-re!
    bądź prowadzony!
    audī-re!
    bądź słuchany!
    Plur.2.saluta-mĭni!
    bądźcie pozdrowieni!
    vide-mĭni!
    bądźcie widziani!
    duc-i-mĭni!
    bądźcie prowadzeni!
    audi-mĭni!
    bądźcie słuchani!

Tryb rozkazujący czasu przyszłego

Tryb rozkazujący czasu przyszłego również wyraża polecenie, jednak stosuje się go głównie w dwóch przypadkach: kiedy rozkaz ma zostać wypełniony w przyszłości, lub kiedy wyraża prawo, ogólne zalecenie, formalną instrukcję itp.

  1. Tryb rozkazujący czasu przyszłego strony czynnej - Imperativus futuri activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.esse
    Sing.2.amā-to
    kochaj
    vidē-to
    zobacz
    leg-ĭ-to
    czytaj
    audī-to
    słuchaj
    es-to
    bądź
    3.amā-to
    niech kocha
    vidē-to
    niech zobaczy
    leg-ĭ-to
    niech czyta
    audī-to
    niech słucha
    es-to
    niech będzie
    Plur.2.ama-tōte
    kochajcie
    vide-tōte
    zobaczcie
    leg-i-tōte
    czytajcie
    audi-tōte
    słuchajcie
    es-tōte
    bądźcie
    3.ama-nto
    niech kochają
    vide-nto
    niech zobaczą
    leg-u-nto
    niech czytają
    audi-u-nto
    niech słuchają
    sunto
    niech będą

  2. Tryb rozkazujący czasu przyszłego strony biernej - Imperativus futuri passivi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.2.amā-tor
    bądź kochany
    vidē-tor
    bądź widziany
    leg-ĭ-tor
    bądź czytany
    audī-tor
    bądź słuchany
    3.amā-tor
    niech będzie kochany
    vidē-tor
    niech będzie widziany
    leg-ĭ-tor
    niech będzie czytany
    audī-tor
    niech będzie słuchany
    Plur.3.ama-ntor
    niech będą kochani
    vide-ntor
    niech będą widzeni
    leg-u-ntor
    niech będą czytani
    audi-u-ntor
    niech będą słuchani

Zaprzeczenie trybu rozkazującego (zakaz)

Przeczący tryb rozkazujący wyrażający zakaz, np. "Nie idź!", tworzy się wstawiając przed bezokolicznik czasu teraźniejszego czasownik nolle, nolui (nie chcieć) w trybie rozkazującym:

InfinitivusSing.Plur.
ire
iść
Noli ire!
Nie idź!
Nolite ire!
Nie idźcie!
sedere
siedzieć
Noli sedere!
Nie siadaj!
Nolite sedere!
Nie siadajcie!
expectare
czekać
Noli me expectare!
Nie czekaj na mnie!
Nolite expectare!
Nie czekajcie na mnie!


Tryb warunkowy (łączący, przypuszczający) (Coniunctivus/Subiunctivus)

Obok trybu oznajmującego, tryb warunkowy jest najważniejszym trybem w łacinie. W przeciwieństwie do trybu oznajmującego, który opisuje fakty, tryb warunkowy służy do wyrażania woli, pragnienia, nadziei, celu lub możliwości:

  1. Fortis est. - Jest odważny.
    Fortis sit. - Oby był odważny. (pragnienie)

  2. Statim proficiscimur. - Wyruszamy od razu.
    Statim proficiscamur. - Wyruszmy od razu. (wola)

  3. Cotidie eum audis. - Słyszysz go każdego dnia.
    Cotidie eum audias. - Możesz go słyszeć każdego dnia. (możliwość)

  4. Mansit dum navis pervenit. - Pozostał, aż statek przybył.
    Expectavit dum navis perveniret. - Poczekał, aż statek przybędzie. (oczekiwanie)

  5. Caesar mittit homines qui pontem reperiunt. - Cezar śle ludzi, którzy znajdują most.
    Caesar homines mittit qui pontem reperiant. - Cezar śle ludzi, którzy mają znaleźć most. (cel)

Tryb warunkowy łączy się z takimi samymi czasami, jak tryb oznajmujący, a ponadto każdy z nich może mieć znaczenie czasu przyszłego. Ten sam czasownik w trybie warunkowym można zatem różnie tłumaczyć, w zależności od użytej konstrukcji. W tłumaczeniu tego trybu na język polski często pojawiają się czasowniki "musieć", "móc", "powinien" lub partykuły "niech" oraz "-by".

Jak wskazują powyższe przykłady, tryb warunkowy może występować zarówno w zdaniach głównych, jak i podrzędnych, jednak częściej pojawia się w tych drugich. W zdaniach głównych tryb przypuszczający spełnia kilka funkcji, a na język polski tłumaczy się go przez tryb warunkowy lub rozkazujący:

Eamus. - Chodźmy. (wola)
Nunc cenemus. - Teraz jedzmy. (wola)
requiescat in pace (R.I.P.) - niech spoczywa w spokoju (wola)
habeas corpus - miej ciało (początek nakazu aresztowania) (wola)
Veniant! - Niech przyjdą! (życzenie realne)
Utinam ne natus essem! - Żebym się nie urodził! (życzenie nierealne)
Aliquis dicat... - Ktoś mógłby powiedzieć... (możliwość)
Quid faciam? - Co powinienem zrobić? (wątpliwość)
Quid facerem? - Co miałem zrobić? (= Co powinienem był zrobić?) (wątpliwość)
Sit hoc verum... - Niech będzie prawdą... (przyzwolenie)

Zaprzeczenie wprowadza się przez słowo ne - nie:

Ne diu maneamus. - Nie zostawajmy długo.
Ne istem ducem sequamur. - Nie słuchajmy tego dowódcy.
Ne dicas! (= Noli dicere!) - Nie mów! (por. tryb rozkazujący)

W zdaniach podrzędnych tryb przypuszczający wskazuje na zależność zdania podrzędnego od nadrzędnego, a także kolejności obu czynności (jednoczesność, uprzedniość, następczość).

  1. Tryb przypuszczający czasu teraźniejszego (Coniunctivus praesentis) tworzy się w następujący sposób:
    • I koniugacja: temat teraźniejszy (bez -a) + e + końcówki strony czynnej lub biernej
    • II, III, IV koniugacja: temat teraźniejszy + a + końcówki strony czynnej lub biernej
    Tryb przypuszczający czasu teraźniejszego strony czynnej - Coniunctivus praesentis activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.ame-mvidĕ-a-mleg-a-maudĭ-a-m
    2.ame-svidĕ-a-sleg-a-saudĭ-a-s
    3.ame-tvidĕ-a-tleg-a-taudĭ-a-t
    Plur.1.amē-musvide-ā-musleg-ā-musaudi-ā-mus
    2.amē-tisvide-ā-tisleg-ā-tisaudi-ā-tis
    3.ame-ntvidĕ-a-ntleg-a-ntaudĭ-a-nt

  2. Tryb przypuszczający czasu teraźniejszego strony biernej - Coniunctivus praesentis passivi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.ame-rvidĕ-a-rleg-a-raudĭ-a-r
    2.amē-risvide-ā-risleg-ā-risaudi-ā-ris
    3.amē-turvide-ā-turleg-ā-turaudi-ā-tur
    Plur.1.amē-murvide-ā-murleg-ā-muraudi-ā-mur
    2.ame-mĭnivide-a-mĭnileg-a-mĭniaudi-a-mĭni
    3.ame-nturvide-a-nturleg-a-nturaudi-a-ntur

  3. Tryb przypuszczający czasu przeszłego niedokonanego (Coniunctivus imperfecti) tworzy się we wszystkich koniugacjach przez dodanie do bezokolicznika czasu teraźniejszego strony czynnej (infinitivus praesentis activi) końcowek strony czynnej lub biernej.

    Tryb przypuszczający czasu przeszłego niedokonanego strony czynnej - Coniunctivus imperfecti activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.amāre-mvidēre-mlegĕre-maudīre-m
    2.amāre-svidēre-slegĕre-saudīre-s
    3.amāre-tvidēre-tlegĕre-taudīre-t
    Plur.1.amāre-musviderē-muslegerē-musaudirē-mus
    2.amarē-tisviderē-tislegerē-tisaudirē-tis
    3.amarē-ntvidēre-ntlegĕre-ntaudīre-nt

  4. Tryb przypuszczający czasu przeszłego niedokonanego strony biernej - Coniunctivus imperfecti passivi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.amāre-rvidēre-rlegĕre-raudīre-r
    2.amarē-risviderē-rislegerē-risaudirē-ris
    3.amarē-turviderē-turlegerē-turaudirē-tur
    Plur.1.amarē-murviderē-murlegerē-muraudirē-mur
    2.amare-mĭnividere-mĭnilegere-mĭniaudire-mĭni
    3.amare-nturvidere-nturlegere-nturaudire-ntur

  5. Tryb przypuszczający czasu przeszłego dokonanego strony czynnej (Coniunctivus perfecti activi) tworzy się we wszystkich koniugacjach przez dodanie do tematu perfecti końcówek: -erim, -eris, -erit, -erimus, -eritis, -erint.

    Tryb przypuszczający czasu przeszłego dokonanego strony czynnej - Coniunctivus perfecti activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.amav-ĕrimvid-ĕrimleg-ĕrimaudiv-ĕrim
    2.amav-ĕrisvid-ĕrisleg-ĕrisaudiv-ĕris
    3.amav-ĕritvid-ĕritleg-ĕritaudiv-ĕrit
    Plur.1.amav-erĭmusvid-erĭmusleg-erĭmusaudiv-erĭmus
    2.amav-erĭtisvid-erĭtisleg-erĭtisaudiv-erĭtis
    3.amav-ĕrintvid-ĕrintleg-ĕrintaudiv-ĕrint

  6. Tryb przypuszczający czasu przeszłego dokonanego strony biernej (Coniunctivus perfecti passivi) składa się z participium perfecti passivi (PPP) oraz słowa posiłkowego sum w trybie przypuszczającym czasu teraźniejszego.

    Tryb przypuszczający czasu przeszłego dokonanego strony biernej - Coniunctivus perfecti passivi

    Os.SingularisPluralis
    1.amatus, -a, -um simamati, -ae, -a simus
    2.amatus, -a, -um sisamati, -ae, -a sitis
    3.amatus, -a, -um sitamati, -ae, -a sint

  7. Tryb przypuszczający czasu zaprzeszłego strony czynnej (Coniunctivus plusquamperfecti activi) tworzy się we wszystkich koniugacjach przez dodanie do bezokolicznika czasu przeszłego dokonanego strony czynnej (IPA) końcówek osobowych.

    Tryb przypuszczający czasu zaprzeszłego strony czynnej - Coniunctivus plusquamperfecti activi

     Os.I kon.II kon.III kon.IV kon.
    Sing.1.amavisse-mvidisse-mlegisse-maudivisse-m
    2.amavisse-svidisse-slegisse-saudivisse-s
    3.amavisse-tvidisse-tlegisse-taudivisse-t
    Plur.1.amavissē-musvidissē-muslegissē-musaudivissē-mus
    2.amavissē-tisvidissē-tislegissē-tisaudivissē-tis
    3.amavisse-ntvidisse-ntlegisse-ntaudivisse-nt

  8. Tryb przypuszczający czasu zaprzeszłego strony biernej (Coniunctivus plusquamperfecti passivi) składa się z participium perfecti passivi (PPP) oraz słowa posiłkowego sum w trybie przypuszczającym czasu przeszłego niedokonanego.

    Tryb przypuszczający czasu zaprzeszłego strony biernej - Coniunctivus plusquamperfecti passivi

    Os.SingularisPluralis
    1.amatus, -a, -um essemamati, -ae, -a essēmus
    2.amatus, -a, -um essesamati, -ae, -a essētis
    3.amatus, -a, -um essetamati, -ae, -a essent